“Эрдэнийн чимэг” хэмээх зохиолыг бүтнээр энэ дээж бичигт оруулан хэвлэвэй.
Владимирцовын хэвлэсэн “Панчатантраас авсан монгол үлгэрийн цоморлог” ба их сургуулийн багш Дагвын Чойжилсүрэнгийн олж өгсөн “Төрөлхтнийг сэргээхүй дуслын тайлбар эрдэнийн чимэг” хэмээх судар, хэлний мэргэжилтэн Вандуйн халхын баруун аймгаас олж авчирсан “Ёсны шастирын тайлбар” хэмээх гурван номыг нийлүүлэн үзвээс уг нь эдгээр ном нэг гаралтай нэг орчуулга буюу нэг зохиол болох нь тодорхой байна. Эдгээрийн хооронд үг өгүүлбэр илүү дутуу байхаас бус байгаа үг өгүүлбэр бараг төлөв дараалан тохирч баймуй. Ийм учраас тэрхүү гурван зохиолын нэгийг нөгөөгөөр нөхөж гүйцэлдүүлээд “Эрдэнийн чимэг” хэмээх зохиолыг хэвлэвэй. Үүнийг хэдийд хэн орчуулсан нь мэдэгдэхгүй. Гэвч бошгот Жононгийн захиалгаар Сэцэн шаврун орчуулсан “Эрдэнийн чимэг” хэмээх зохиол Ленинградын их сургуулийн номын санд буй хэмээмүй. Түүний төгсгөлийн үгийг Владимирцовын “Панчатантра” хэмээх номоос авч сийрүүлье:
“Олон аймаг сав судраас эш үзүүлсэн
Олон мэргэдийн оройн чимэг Наганжунын зохиосон
Олон төрөлхтнийг асрахуй дуслыг сайтар номлосон
Олон элдэв шастир үлгэрийн хууль үүнийг
Аглагаас хураасан хоёр чуулганы хүчнээр
Үүдэн төр шажин хоёрыг ёсоор барин
Арьяа Зонховын шажны өглөгийн эзэн болсон
Ариун бодь сэтгэлт бошгот Жонон дурдсанд
Огторгуйн эрхт Сэцэн шаврун хэмээх орчуулбай”
“Эрдэнийн чимэг”˗ийг орчуулсан Сэцэн шаврун ба түүнийг захиалж хийлгэсэн бошгот Жонон хэдийд хаана байсан ямар хүн болох нь мэдэгдэхгүй тул “Эрдэнийн чимэг” аль үеийн орчуулга нь ч үл мэдэгдмүй. Ленинградад байгаа “Эрдэнийн чимэг” бидний энд хэвлэсэн “Эрдэнийн чимэг” хоёул ижил нэг зохиол мөн болох эсэх нь ч бас мэдэгдэхгүй. Гагцхүү мэдэгдэж байгаа нь “Эрдэнийн чимэг” хэмээх зохиол хэвлэгдээгүй боловч монголын дотор бичмэлээр элбэг байдаг бөгөөд “Чандманийн чимэг”˗ээс өөр орчуулга ажгуу. Бичмэл “Эрдэнийн чимэг”˗үүд олон хүн дамжин хуулагдаж явсаар сунжиж хоорондоо их бага зөрүүтэй болсон бөгөөд зарим бичмэл нь уг орчуулсан эхээс үлэмжхэн хөндийрч монголжин дам өгүүлэгдсэн монгол зохиол мэт болсон баймуй. Өгүүллэгүүд нь ямар янзаар сунжиж улмаар монголын ахуй байдалд юу гэж тохирон улирсныг судлах нь ирээдүйн хэрэг болъюу...
Ц. Дамдинсүрэн
