Залуу насанд баярлана гутарна гэдэг амархан. Хүнд тоогдошгүй жаахан гавьяа байгуулаад өөрийгөө баатар болчихсон шиг санах өдөр байна. Сая хөлд орж яваа хүүхэд шиг ялимгүй юманд бүдэрчхээд түүнийхээ улмаас ертөнцийн хамаг гай гамшгийг ганцаараа эдэлж яваа үйлт хүн шиг өөрийгөө дэвэргэн бодож, бяцхан хүний том гунигаар гуньж гутарч явах үе байна. Үдээс өмнө далан долоон зовлон тоочиж толгойгоо ч өөд татах чадалгүй нулимс унагаан алдаж сууснаа үдээс хойхно баярлаж хөөрсөндөө царцаа дэвхрэг адил харайж цовхчиж явах өдөр ч бий. Залуу хүний амьдрал олон өнгөтэй, нэг өнгө нь нөгөөгөөр түргэн солигдож явдаг. Миний амьдрал ийм байв. Бусад хүний амьдрал минийхтэй заавал адил байх хууль байхгүй. Хэт залуу насандаа малын эмч нэр зүүж, зүүсэн нэрийнхээ чинээ хүч чадалгүйн харгайгаар магтуулж сайшаалгахаасаа илүү аашлуулж зэмлүүлж, нэг газар гологдон нөгөө газар шилжиж хөгшин залуу, үйлстэй үйлсгүй, малчин сэхээтэн зуу зуун хүнтэй нүүр учирч, буруу зөв түмэн бодол бодож баярлах, цөхрөх, мөрөөдөх, шантрах хослон явсаар гурван жилийг өнгөрөөсний эцэст санаа шуударч, "Би сургуульд явна аа” гэдэг ганц бодолтой боллоо.

Энэ бол 1951 оны өвөл цаг...