Виссарион Григорьевич Белинский
(1811 — 1848)
Оросын утга зохиолын нэрт шүүмжлэгч, нийтлэлч, хувьсгалт ардчилсан үзэлтэн, материалист гүн ухаантан Виссарион Григорьевич Белинский бол Оросын уран зохиолын шүүмжлэлт сэтгэлгээний бахархал юм. Усан цэргийн ядуу эмчийн гэрт төрсөн В. Г. Белинский бага наснаасаа хаант засаг, хамжлагат ёсны хатуу ширүүн дарлал, зовлон зүдүүрийн дунд амьдарч байсан болохоор ард түмнээ туйлаас өрөвдөн хайрлаж, дарлан мөлжигчдийг үнэн голоосоо үзэн яддаг болжээ. Тэр 1820 онд Чембар хотын бага сургууль, улмаар Пенза хотын гимназид орж суралцжээ.
В. Г. Белинский ном бичиг унших дуртай, уран зохиол, театр их сонирхдог, нэг ч минутыг дэмий өнгөрүүлдэггүй гоц сэргэлэн хүүхэд байв. 1829 онд Москвагийн их сургуулийн хэлбичгийн ангид орж суралцсан байна. Тэрээр оюутан байхдаа идэх хоол, өмсөх хувцсаар гачигдаж, өвчин зовлонд нэрвэгдэж, хавчигдан гадуурхагдаж байсан хэдий боловч зориг мохсонгүй. Хамжлагаm харгис ёсыг илчлэн ялласан «Дмитрий Калинин» жүжиг бичсэний улмаас түүнийг 1832 онд их сургуулиас хөөжээ.
Тэр нэг үе орчуулга хийж байснаа сүүлдээ сэтгүүлчийн замд оржээ.
В. Г. Белинский 1834 онд «Уран зохиолын санаашрал» гэдэг өгүүлэл бичиж, оросын уран зохиолын хөгжлийн үндсэн үе шатыг нягтлан шинжилсэн билээ. «Оросын тууж ба Н. Гоголийн туужууд» өгүүлэлдээ уран зохиолын хөгжлийн чиглэлийг авч үзээд реалист чиглэл зайлшгүй ялна гэдгийг нотолжээ. Тэр шүүмжлэлийн өгүүллүүддээ Н. Гоголийн уран бүтээлийг онцгой анхааран үзэж, Орос орны амьдралын инээдэмтэй атлаа эмгэнэлтэй талыг «инээмэгц уйлмаар» яруу тод дүрслэснийг зааж, түүнийг «цэвэр урлагийн» талын онолчид, шүүмжлэгчдээс хамгаалсан юм. Гэтэл Гоголь амьдралынхаа сүүлийн жилүүдэд бичсэн «Нөхөдтэй харилцсан захидлаас сонгож авсан хэсэг» гэдэг зохиолдоо Орос орныг харийн нутгаас харж, ард түмнээ гүтгэснийг В. Г. Белинский «Гогольд бичсэн захидалдаа» эрс шүүмжилж, оросын уран зохиолын өмнө тулгарсан нэн тэргүүний зорилтыг заан тодорхойлсон билээ. В. И. Ленин, В. Г. Белинскийн захидлыг «асар их ач холбогдлоо одоо хүртэл хадгалж байгаа... шилдэг зохиолын нэг» гэж нэрлэжээ. 1846 онд «Оросын уран зохиолыг тоймлон үзвээс», «М. Лермонтовын шүлгүүд», «Александр Пушкиний шүлгүүд» зэрэг өгүүлэлдээ оросын алдарт зохиолчдын урлах өвөрмөц онцлог, уран бүтээлийнх нь ардач чанар, хүнлэг үзлийг яруу тод харуулж, Оросын уран зохиолын хөгжих замыг шинжлэн тодорхойлжээ. А. С. Пушкиний тухай цуврал өгүүллүүддээ оросын үндэсний их яруу найрагч, дэлхийн уран зохиолын суу билигтэн гэдгийг анх нээн харуулж, «Евгений Онегин» романыг «Орос орны аж амьдралын нэвтэрхий толь» гэж нэрлэсэн юм.
В. Г. Белинский шүүмжлэлийн өгүүллүүддээ оросын утга зохиолыг тэр цагийнхаа нийгмийн дэвшилт үзэл санааны үүднээс нэгтгэн дүгнэж, урлаг, уран зохиолын реалист аргын үндсэн зарчмыг боловсруулсан юм.
Харгис уран зохиол, «цэвэр урлагийн» талынхны эсрэг мятаршгүй тэмцэж, оросын тэргүүний урлагийн тугийг өндөрт өргөн, өөрийн орны нийгмийн сэтгэлгээ, уран зохиолын хөгжилд асар их нөлөө үзүүлсэн В. Г. Белинскийн «Түүвэр зохиол», «1847 оны Оросын уран зохиолын тойм» номууд монгол хэлээр орчуулагджээ.
Эх сурвалж : "Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь - 3" (1988 он)
Дэлгэрэнгүйг Wiki-гээс
