Василий Александрович СУХОМЛИНСКИЙ
(1918—1970)
«Миний гол үүрэг хариуцлага бол хүний аз жаргалыг бүтээх явдал мөн. Манай нийгэмд аз жаргал гэдэг бол хүн хүндээ хэрхэн хандаж байгаагаас шууд шалтгаална. Хүүхдийн нулимсыг хатаан, инээлгэн баясгасан хүн гайхамшигт суварга босгосонтой адил гэсэн эртний мэргэн үг бий. Багш бол хүүхдийн аз жаргалын суваргыг сүндэрлүүлэгч юм» гэж зөвлөлтийн нэрт сурган хүмүүжүүлэгч В. А. Сухомлинский бичжээ.
Үнэхээр тэр хойч үеийнхнийхээ аз жаргал, амьдралын сайн сайхны төлөө ухамсарт бүх амьдралаа зориулсан гайхамшигт хүний нэг байв. Тэр хүүхдэд чин сэтгэлээсээ хайртай хүн байлаа. Сурган хүмүүжүүлэх үйл ажлаа 1935 оноос эхэлж, 1947 оноос Павлыш тосгоны дунд сургуулийн захирлаар олон жил ажиллажээ. Насан туршдаа Павлыш тосгонд амьдарч, өсвөр үеийнхнийг сурган хүмүүжүүлэх ажлыг гардан хийж байв. Тэр шавь нараа дагуулан хээр аялал зугаалга хийж, үдшийн бүрийд ярилцан сууж, намрын навчис унахыг ажиглан, өвлийн цасан дээр чаргаар гулсан, эсвэл өөрсдийн гараар барьсан «Мөрөөдлийн булан» нэртэй бяцхан байшиндаа сууцгаан дуу дуулж, шүлэг уншиж, үлгэр ярьдаг байжээ. Сурагчид нь нарны гэрэлд нүд гялбам нуурын бидэртэх давлагааг ажиглан, царцааны царгиаг сонсон дэвтэр дээрээ зурна. Номоос биш харин ой тайга, саруул талаас олж авсан шинэ үг бүр нь хүүхдийн хувьд амьд бодит шинэ нээлт болдог байжээ.
В. А. Сухомлинский сайн багш, чадварлаг зохион байгуулагч төдийгүй туршлагатай заах аргач байсан байна. Тэрээр англи, испани, польш, герман, чех, словак, япон, франц хэлээр гарсан сурган хүмүүжүүлэх ухааны шинэ ололт бүхнийг эх хэлээр нь уншиж хүүхдийн хүмүүжилтэй холбоотой нийгэм, сэтгэлзүйн судалгааг гардан хийж байв. Тэр богинохон хугацаанд 35 ном, 310 гаруй эрдэм шинжилгээ судалгааны өгүүлэл бичсэн билээ. Түүний дотроос «Иргэн төрөх нь», «Зүрх сэтгэлээ хүүхдэд зориулна», «Хүмүүжлийн тухай», «Жинхэнэ хүнийг хэрхэн хүмүүжүүлэх вэ?», «Хамт олны мэргэн удирдлага» зэрэг бүтээл нь сурган хүмүүжүүлэгч, эцэг, эхчүүдийн ширээний ном болжээ.
Жинхэнэ хүн болон хүмүүжихийн тулд оюун санааны өндөр баялагтай, үнэнч шударга, муу муухайн эсрэг эрс тэмцэгч, нийгэм, олон түмэн, хүмүүсийг хайрлан хүндэтгэдэг байх ёстой гэж В. А. Сухомлинский сургажээ. ЗХУ-ын Сурган хүмүүжүүлэх Ухааны Академийн сурвалжлагч гишүүн В. А. Сухомлинскийн сурган хүмүүжүүлэгч үйл ажиллагааг зөвлөлт засаг үнэлж Зөвлөлт Украины гавьяат багш, ЗХУ-ын Социалист Хөдөлмөрийн Баатар цолоор шагнажээ. Түүний бичсэн «Зүрх сэтгэлээ хүүхдэд зориулна», «Эцэг эхийн сурган хүмүүжүүлэх зүй» болон сурагчидтайгаа хамтарч зохиосон «Хөх тэнгэрийн доорх сургуулийн үлгэрүүд» гэдэг ном нь монгол хэлээр орчуулагджээ.
Эх сурвалж: "Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь - 3" (1988 он)
Дэлгэрэнгүйг Wiki-гээс
