Михаил Юрьевич Лермонтов
(1814—1841)
Оросын алдарт яруу найрагч Михаил Юрьевич Лермонтов 27-хон насалсан боловч бүтээл туурвил нь хүн ардын сэтгэл зүрхэнд үлдэх урт настай юм.
Оросын утга зохиол, яруу найргийн оргил болсон А. С. Пушкинийг шууд залгамжлан тэмцлийн тугийг нь өргөн авсан М. Ю. Лермонтов Москва хотноо төржээ. Гурван настайд нь төрүүлсэн эх нь нас нөгчсөн учир бага насаа халамжит эмэг эхийнхээ эдлэн Пенза мужийн Тарханы тосгонд өнгөрүүлсэн байна. Тэрээр 1830 онд Москвагийн их сургуулийн ёс суртахуун, улс төрийн салбарт элсэн суралцжээ. Дунд сургуульд орохоос өмнө англи, франц хэл мэддэг, А. С. Пушкинийг бахдан бишрэхийн хамт В. Шекспир, Ж. Байрон, Ф. Шиллерийн бүтээлийг эх хэлээр нь шимтэн уншдаг, уран зураачийн авьяас билигтэй хүүхэд байв.
Москвагийн их сургуулийн хуучныг баримтлагч, дээрэнгүй хэрцгий авиртай профессоруудтай үг дуу цөөнтэй, няхуур, бүтээлч эрмэлзэл дүүрэн М. Ю. «Пермонтов санаа бодол нийцэхгүйн улмаас удаа дараа сөргөлдөн ад үзэгдэж, эцэстээ Петербургийн их сургуульд шилжин суралцахаар явжээ. Гэтэл түүний хүсэл биелсэнгүй. Петербургийн хүнд сурталт түшмэд М. Ю. Лермонтовыг басамжлан гадуурхсаны улмаас их сургуулийн босго алхалгүй цэргийн сургуульд суралцан, 1834 онд төгсжээ. «Хааны сууринд» торгон цэргийн хороонд алба хааж байхдаа ихэс дээдсийн хүрээлэнгийн жигшүүрт явдлыг өөрийн нүдээр үзэн «Багт наадам» гэдэг алдарт жүжгээ бичсэн байна. Пушкиний амь насыг хөнөөсөн бурангуй дэглэм харгис ёсыг шүүмжилсэн «Шүлэгчийн үхэл» гэдэг шүлэг нь 1837 оны I сарын сүүлчээр Петербург даяар аянга цахилгаан адил тарахад «Хувьсгалд дуудсан уриа» хэмээн дээдсийн хүрээлэнгийнхэн айн сандарч, эзэн хаан I Николай билгүүн авьяаст найрагчийг Кавказын чанадад нутаг заан цөлөх зарлиг буулгажээ. М. Ю. Лермонтов тэнд өнгөрүүлсэн нэг жилийн хугацаанд «Тийрэн» найраглал, «Манай үеийн баатар» романаа бичсэн байна.
Эмэг эх нь шаргуу хөөцөлдсөний ачаар 1838 онд цөллөгөөс буцаж ирээд «Бодол» хэмээх шүлэг бичсэн нь «Шүлэгчийн үхэл»-ийн адил хаант засгийг эсэргүүцсэн зэвүүцэл, жигшлийн уриа болон цуурайтсан юм. Тэр дахин Кавказад цөлөгдөж, улмаар А. С. Пушкиний нэгэн адил амь насаа алджээ.
Арав гаруйхан жил уран зохиолд авьяас билэг, эрдэм чадлаа зориулж гандан бууршгүй олон бүтээл туурвисан М. Ю. Лермонтовын «Манай үеийн баатар» роман, «Наймаачин Калашниковын дуулал», «Банди», «Оргодол», «Кавказад олзлогдогч» зэрэг найраглал, «Шүлэгчийн үхэл», «Далбаа», «Бородино» хэмээх шүлэг зохиолтой нь манай уншигчид 1940-өөд оноос эх хэлээрээ танилцсан бөгөөд 1985 онд шүлэг, найраглалынх нь түүвэр хэвлэгдсэн юм.
Эх сурвалж: Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь-3 (1988)
