Александр Александрович Блок
(1880—1921)
Оросын утга зохиолын түүхэнд алдаршсан яруу найрагч Александр Александрович Блок хоёр зууны зааг дээр утга зохиолд орж ирсэн юм. А. Блок гэрэлт хорвоод дөнгөж дөч гаруй хан насалсан боловч олон гайхамшигт шүлэг, шилдэг найраглал, мөн нийтлэл, өгүүлэл, жүжиг бичиж, соёлын санг баяжуулсан билээ. Түүний амьдарч агсан цаг үе нь их хямрал, нийгмийн аугаа их өөрчлөлт, хувьсгалын үе байлаа. Ядуурал гуйланчлалд нэрвэгдсэн Орос орныхоо төлөө сэтгэл түгшиж, хуучирч ялзарсан хаант засгийг үзэн ядаж байсан А. А. Блок оросын яруу найрагчдаас хамгийн түрүүн Октябрийн хувьсгалыг талархан угтаж, найрагчийн гал халуун сэтгэлээр мэндчилсэн юм.
Хувьсгалт алхаагаа чангалаарай
Хувиршгүй дайсан ойрхон байна
хэмээн уриалж, сонор сэрэмжтэй байхыг тэр сануулж байв.
А. А. Блок цаг үе, түүх, амьдралын ялихгүй өөрчлөлтийг ч соргог мэдэрч уран бүтээлдээ тусгаж байв.
Дэлхийн яруу найргийн түүхэнд Ф. Петраркийн Лаура, Л. Дантегийн Беатриче, А. Блокийн Люба зэрэг бүсгүйчүүдийн нэр үлдсэн юм. Оросын суут эрдэмтэн, Д. Менделеевийн охин А. Блокийн гэргий Люба найрагчийн сэтгэлийг яруу уянгаар хөглөж «Сайхан эмэгтэйн тухай шүлгүүд» хэмээх ер бусын мөчлөг бичихэд хүргэв.
А. А. Блок энэ эмэгтэйг хязгааргүй халуун хайраар хайрлаж 1898—1904 оны хооронд 6 жилд 687 шүлэг бичсэн нь хүний гоо сайхан, ариун нандин мөрөөдлийн мөнхийн дуулал болсон юм. Түүний яруу найргийн өөр нэг амин сүнс нь Орос орон байлаа. «Аяа, Орос минь! Насны минь хань!» гэж тэр бичиж байв.
А. А. Блокийн уран бүтээлийн оргил нь алдарт «Арван хоёр» найраглал билээ.
Салхи сэнгэнэж, цас чахарч
Арван хоёр хүн явна.
Хар оосортой винтов буу үзэгдэнэ
Хажуу тойронд гэрэл гэгээ татна
гэж энэ найраглалаараа хувьсгалыг магтан алдаршуулжээ. «Арван хоёр» найраглал болон бусад шүлгүүдийг нь манай нэрт яруу найрагч М. Цэдэндорж орчуулж «Зөвлөлтийн яруу найраг» номд оруулсан юм.
Цаг зуурын ов мэх
Аюулт өдөр хоног өнгөрөн
Цайвар хөх манан дундаас
Алсын ирээдүй тодорлоо
гэж бичсэн А. А. Блок «Оронгүй нохой адил хуучин ертөнцийг» ардаа орхиж, «Алсын ирээдүй тодорсон» Орос орондоо эрх чөлөөг дуулж, хувьсгалт тэмцэлд нь тусалсан юм.
Эх сурвалж: Хүүхэд залуучуудын нэавтэрхий толь-3 (1988)
Илүү ихийг Wiki-гээс
