Оноре де Бальзак (1799 оны 5 сарын 20 – 1850 оны 8 сарын 18) нь Францын зохиолч, жүжгийн зохиолч байв.
Нэрт зохиолч Оноре дө Бальзак Францын Тур хотод эгэл жирийн тариачны гэр бүлд мэндэлжээ.
Бальзак бага насаа хөдөө нутагт өнгөрүүлжээ. Түүний эцэг нь Францын хувьсгалын үед баяжсан бөгөөд хүүгээ сайн өмгөөлөгч болгох хүсэлтэй байв. Иймд эцгийнхээ хүссэнээр 1806 онд коллежид элссэн боловч залуу Бальзак ном унших их дуртай болж, номын амтанд орсноор өөрөө бичиж найруулдаг болж эхэлжээ. 1819 онд төр эрхийн сургуулийг төгсөөд хуулийн мэргэжилтэн болсон хэдий ч энэ ажлаа хийлгүй утга зохиолд амьдралаа зориулжээ.Түүний зохиосон 100 орчим өгүүллэг, жүжгээс бүрдэх Хүний комеди (La Comédie humaine) бүтээл нь 1815 оны Наполеон Бонапартын уналтын дараах Францын амьдралыг тод томруунаар дүрслэн үзүүлдэг билээ.
Нарийн дүрслэл, ямар нэгэн шүүлтүүргүй илэрхийлэл зэрэг онцлогоос нь түүнийг Европын утга зохиол дахь реализмыг үндэслэгчдийн нэг гэдэг. Түүний хэв маяг Марсел Пруст, Эмиль Зола, Чарльз Дикенс, Фёдор Достоевский зэрэг олон алдартай зохиолч болон Фридрих Энгельс зэрэг философичдын бүтээлүүдэд нөлөө үзүүлсэн билээ. Бальзакийн олон зохиол кино болон үзэгчдийн хүртээл болсон.
Зохиол бичиж эхлэхийнхээ өмнө нийтлэлч, улс төрч, бизнесмэн, шүүмжлэгч болох гэж оролдож байсан боловч амжилтад хүрээгүй бөгөөд өөрийн туулж өнгөрүүлсэн амьдрал нь түүний бүтээлд тусгалаа олсон байдаг.
Эх сурвалж: Wikipedia
БАЛЬЗАК О. (1799—1850)
Хамаг амьтан нойрсож чимээ тасарсан шөнийн 12 цагт Оноре де Бальзак уран бүтээлийн ажлаа эхэлж, агуу их хөдөлмөртөө өдрийг шөнө, шөнийг өдөр болгон ажилладаг байжээ. Бусад хүний жилийн дотор юм уу нэлээд хугацааны дотор хийж чадаагүй юмыг би нэг сарын дотор хийх ёстой гэж тэр хэлдэг байлаа.
Францын суу билигт зохиолч Оноре де Бальзак Тур хотноо төржээ. Тэрээр найман наснаасаа лам багшийн ташуур, алганы амт үзэн шашны сургууль дамжин суралцаж, дунд боловсрол олж авчээ. 14 настайдаа Парисын хууль цаазын сургуульд орж, 1819 онд уг сургуулийг төгссөн боловч мэргэжлээсээ татгалзан зохиолч болох замыг сонгож, өөр зохиолчидтой хамсран тэр үеийн хөрөнгөтний уншигчдын сонирхолд нийцүүлсэн «хар романууд» «үйлдвэрлэж» эхэлжээ. Хэдийгээр нэр нь тавигдаагүй боловч олон тоогоор гарсан эдгээр зохиолыг бичсэн он жилүүд түүний амьдралд «гутамшигт жилүүд» гэж нэрлэгдсэн байна.
О. Бальзак уран бүтээлийнхээ урагшгүй байдал, ахуй амьдралын хүнд нөхцөлд (энэ үед тэр 45 мянган франкийн өртэй байв) сөгдөн гутарсангүй, Бретоны тариачдын бослогын тухай «Шуанууд» гэдэг анхны реалист зохиолоо өөрийн нэрээр гаргажээ.
Ингээд 1830 оны үеэс уран бүтээлийнхээ лут их хөдөлмөр «Хүн төрөлхтний комеди» гэдэг их цуврал зохиолоо бичих ажилдаа эхлэн орсон байна. Гагцхүү алт л «бүхнийг шийддэг» хөрөнгөтний нийгмийн амьдралыг тал бүрээр тусган харуулсан «Хүн төрөлхтний комеди» гэдэг энэ зохиолд харилцан хоорондоо уялдаа бүхий 96 роман, тууж багтдаг юм.
О. Бальзак энэ бүхнийг хориод жилд багтаан бичиж амжсан бөгөөд цааш нь 50 гаруй бүтээл туурвихаар төлөвлөж байгаад бичиж амжсангүй.
«... Мөнгөний уутны ам боож, тайлж байдаг над шиг хүний мэдэлд юм бүхэн байна. Би сайд нарыг гартаа барин, жолоодогчийн бүх сэтгэл санааг хөтөлж, зарлагаас нь эхлэн тэдний янаг амрагийг нь хүртэл худалдан авч чадахаар баян хүн. Энэ чинь эрх мэдэл биш гэж үү? Би хамгийн гоё эмэгтэйг олж сэтгэл санаагаа дураар хангадаг, энэ чинь жаргал биш гэж үү? Иймээс одоогийн нийгмийн оюун ухаан гэдэг чинь алт мөн» гэж хэлдэг алтны боол болон авсанд орж байгаа мөнгө хүүлэгч Гобсек бол хөрөнгөтний нийгмийн мөн чанар нэвт шингэсэн дүр мөн.
«Миний амьдрал, миний охидод байгаа юм. Тэд баясгалантай, хөгжилтэй бол, тэд жаргалтай, гоё сайхан хувцастай бол... миний ямар дээлтэй, хаа хоног төөрүүлж байгаа нь ямар хамаатай билээ. Хэрэв тэд гунигтай байвал миний судасны цус царцах шиг болдог» гэж эцэг нь санаа зовж эцсийнхээ ганц зоосыг ч хайрлахгүй байхад, дээдсийн хүрээлэнгийн баян хатагтай болцгоосон охид нь өвгөн Гориог ганц ч удаа эргэн санахгүй, оршуулахад нь хүртэл өчүүхэн мөнгө зарахаас татгалзаж ясыг нь барихгүй үхүүлж байна. Хэрэв Горио өвгөн мөнгөтэй баян байсан бол охид нь ингэж орхихгүй байжээ.
Хөрөнгөтний нийгэмд алт мөнгө гэгч, ариун гэр бүл, нандин хайр, нинжин сэтгэл аль бүхнийг эвддэгийг ийнхүү харуулжээ.
Гэвч О. Бальзакийн 2000 гаруй баатартай бүтээлд жинхэнэ ажил хөдөлмөрийн хүмүүс гол баатар нь болж чадаагүй бөгөөд ирээдүйд капитализмыг булшлагч анги — пролетари ангийн ач холбогдлыг тэр ойлгоогүй юм.
Францын нийгмийн амьдралыг бүхэл талаас нь харуулах гэж бодсон Бальзак тийм гол асуудлыг орхигдуулсан явдал түүний том дутагдал болж үлдсэн билээ.
Олон жилийн уйгагүй хөдөлмөр, гачаалт амьдралын уршгаар эрүүл мэнд нь доройтсон О. Бальзак 51 насандаа таалал болжээ.
Түүний шарилыг Парисын Пер-Лашезийн оршуулах газарт нутаглуулсан ёслолд их зохиолч Виктор Гюго оролцож: «Өндөр их алдар нэрийг хүсэхийн оронд, өдөр бүрийн нямбай зүтгэлээр гайхамшигт зохиол бүтээсэн О. Бальзак авьяас билигт их зохиолчдын тоонд орж байна. Авсны ам, алдрын зам хоёр энэ хүнд яГ нэг өдөр хамт нээгдлээ» гэж хэлжээ.
Эх сурвалж: Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь-3 (1988) номоос
