ЖАМЦЫН БАДРАА
(1926-1993)
Монгол Улсын Соёлын Гавьяат Зүтгэлтэн, агуу соён гэгээрүүлэгч, ардын урлаг судлаач, яруу найрагч, орчуулагч
- 1926 онд Хөвсгөл аймгийн Бүрэнхаан сумын төв Жалханзын хүрээнд төрсөн.
- 1950 онд Монгол улсын их сургуулийг хэл бичиг, утга зохиолын мэргэжлээр төгсгөсөн.
- 1958 онд Энэтхэгийн Дели хот дахь Энэтхэгийн соёлыг судлах олон улсын хүрээлэнд хинди, санскрит хэлний чиглэлээр суралцсан.
- 1956 онд “Хөгжмийн нэр томьёо” болон “Монгол ардын хөгжим” (1998) нэг сэдэвт судалгааны бүтээл туурвисан нь өнөөгийн судлаачдад үнэт эх сурвалж, тэдний гарын авлага болсоор байна.
- Дууны яруу найргийн 300 орчим бүтээл туурвиж “Уяхан хорвоон хань”, “Чандмань эрдэнэ” эмхэтгэл хэвлүүлснээс “Халуун элгэн нутаг” дуу нь ХХ зууны манлай дуугаар өргөмжлөгдөж гэрэлт хөшөө босгосон.
- Монгол ардын дуу, хөгжмийн түүх, уламжлал, онолын асуудлаар 60 гаруй шүүмж, өгүүлэл, бичиж нийтлүүлсэн.
- “Сүнжидмаа” дуут бүжгийн цомнол, арав гаруй найраглал бүтээсний зэрэгцээ орос, итали, хинди хэлнээс Таагүүрийн “Өргөлийн дуулал”, “Цусан тахилга” жүжиг, уран сайхны кино, дууны шүлэг олныг орчуулжээ.
- Ж. Бадраа нь Монголын дуурийн цомнол орчуулгыг анх эхлүүлж, зарчмыг тогтоож ''Евгений Онегин'', "Лусын дагина'', "Тоска'' зэрэг дуурийн орчуулга хийхдээ дуулах явцад үгийг зөв дуудахзүй (орфоэпия), монгол хэл дээр дуулахад онцгой анхаарч, улмаар энэ зарчмыг нийтийн дунд тууштай нэвтрүүлсэн.
- Үндэсний дуу бүжгийн “Түмэн эх”, “Эртний сайхан” чуулга, МУИС-ийн Ардын урлаг судлалын тэнхимийг санаачлан үүсгэн байгуулсан. Монгол улсынхаа бүх аймаг сумаар явж ардын билиг авьяастныг тодруулж судлан сурвалжилж радио, телевизийн цуврал нэвтрүүлэг хийж урын санг нь баяжуулахад ухамсарт амьдралаа зориулсан байдаг.
-”Монгол хөөмэй”, “Ингэн эгшиг”, “Цацал”, “Уртын дуу” зэрэг телевизийн баримтат киноны зохиол бичсэн нь олон улсын наадмаас тэргүүн шагнал хүртжээ.
Ардын урлагийн чиглэлээр олон улсын наадам, симпозиумыг эх орондоо зохион байгуулж, гадаадад түгээн дэлгэрүүлэх нөр их ажлыг санаачлан манлайлж гүйцэтгэсэн байна.
