(1909-1941)
ЛАГНАЙДОРЖИЙН НАМСРАЙ 1909 онд тайж Лагнайдоржийн 18 дахь хүү болон одоогийн Өмнөговь аймгийн Манлай сумын нутагт төржээ. 14-тэйдээ Богд хан уулын аймгийн яаманд галч байхдаа бичиг үсэг сурчээ. Оюутны сургуульд, улмаар Францад суралцжээ. «Үнэн» сонины 1927 оны № 37-д нийтлэгдсэн нэгэн захидалд «Аюурзана, Дүгэрсүрэн, Намсрай бид мэнд сайн эрдмийн хэрэгт цаг, минут өдөр хоногийг хоосон өнгөрүүлэхгүйн учирт мөхөс оюудын хэрээр эрдэмтэн багш нарын аливаа заасан сургалт зүйлийг чинээгээрээ чагнан сонсож... үнэхээр их оролдлогыг эрхлэн, сэтгэлгээг... бодож хичээсээр байна» гэж бий. Тэр нь 1929 онд гэнэт дуудагдан ирээд, намын сургуульд багшилж байснаа нугалаатны үед феодал гэгдэж хөрөнгөө хураалган, сонгуулийн эрхээ хасуулжээ. Харин шинэ эргэлтийн үед байдал өөр болж, ардын цэрэгт мордон «Улаан од» сонин, музейд уран бүтээлийн ажил хийж байгаад 1941 онд хэлмэгдэн, шоронд нас баржээ. Лагнайдоржийн Намсрай үг өнгө будгаар урлах эрдэмд авьяас билгээ сорьж явлаа. А. Санжидын «Партизан Батхүүгийн зам дээр» зэрэг жүжгийн тайз зураг, чимэглэлийг урлажээ. 1934 оноос эхлэн олон шүлэг, өгүүллэг, дуулалт жүжиг туурвижээ. Түүний нь ихэнхийг олж амжаагүй байна.
Г. ЖАМСРАНЖАВ
Францад сурч байсан Лагнайдоржийн Намсрай “Өргөмөл сувд”, “Цэцэг нуурын дугуйлан” зэрэг олон жүжиг бичсэн ч 1930-аад оны сүүлчээр Герман, Франц, Японы тагнуулын хэрэгт хуулийн дээд хэмжээ авсан. Өмнөговь аймгийн харьяат түүний бүтээлүүд одоо хүртэл олны хүртээл болж чадаагүй л байна.
Д. Цэдэв
