ЗОЛЯ Э.
(1840—1902)
Францын их зохиолч, нийтлэлч, уос төрийн зүтгэлтэн Эмиль Золя 1840 оны 4 сарын 2-нд Парис хотноо төржээ.
19-р зууны 2-р хагасын реализмын гол төлөөлөгчдийн нэг тэр бээр хорь гаруй роман бичсэн алдартай хүн юм.
Тэр өөрийн туурвисан эдгээр олон романдаа хөрөнгөтний нийгмийн бүх давхаргыг шүүмжилж үнэн мөнөөр нь уудлан гаргасан байдаг.
Тэрээр 1902 оны 6 сарын 29-нд Парист таалал төгсжээ.
ЗОЛЯ Э. (1840—1902)
Эмиль Золя уран бүтээлээ бага наснаасаа эхлэн 18 настайдаа «Дурлал» гэдэг нэртэй шүлгийн түүврээ хэвлүүлжээ. 1860 оноос «Дэвшлийн тойм» сэтгүүл гаргаж байсан хувьсгалч үзэлтэй залуучуудын дугуйлангийнхантай ойртож, шударга ёс, эрх чөлөөг хүндэтгэн реализмын замд эрэлхийлэл хийх болсон нь уран бүтээлд нь их нөлөө үзүүлжээ. Тэр удалгүй «Үйл явдал» сонинд ажиллаж, уран зохиолын судлал шүүмжлэл, урлагийн асуудлыг хөндсөн «Би юуг үзэн яддаг вэ?» гэсэн ном бичсэн билээ. 1868 оноос Э. Золя Францын II эзэнт улсын тухай цуврал роман бичихээр зориг шулуудсан байна. Тэр Франц-Пруссын дайн, 1870 оны хувьсгал, 1871 оны Парисын коммун зэрэг түүхэн явдлыг өргөн хамарч хөрөнгөт нийгмийн давхарга, ангиудын тэмцлийг дүрсэлсэн цуврал хорин роман 1871 —1893 онд туурвисан нь түүний уран бүтээлийн цэцэглэлтийн үе болжээ. Энэ туульсын цуврал роман нь хөрөнгөт эзэн Руган Маккарынхны удмын дөрвөн үеийн амьдралыг хүүрнэдэг бөгөөд XIX зууны II хагасын Францын анги, нийгмийн бүх давхаргыг хамарсан 1200 орчим баатрыг дүрсэлсэн юм. Эдгээрээс хөрөнгөтний амьдрал ахуйг үзүүлсэн «Руганныхны нэр төр», «Олз», «Мөнгө», ард түмний амьдрал тэмцлийг үзүүлсэн «Урхи», «Жерминаль», «Газар», урлаг туурвилын асуудал дэвшүүлсэн «Уран бүтээл» зэрэг романууд нь ихэд алдаршжээ.
Э. Золя жүжгийн зохиолдоо Ж. Мольер, П. Бомарше нарын уламжлалыг сэргээж 1870-аад оноос «Рабурлений өв залгамжлагчид», «Элээнүүд» зэрэг хошин жүжиг бичжээ. Тэрээр 1881 онд бичсэн «Манай жүжгийн зохиол», «Натурализм ба театр» зэрэг бүтээлдээ реализмыг талархдагаа илэрхийлсэн юм. 1898 онд Э. Золя шашны болон цэргийн дарангуйллыг эсэргүүцсэн «Би яллаж байна» өгүүлэл бичсэн хэрэгт шоронд хоригдож ял шийтгүүлсэн учир Англид дүрвэн гарч, «Францын ялалт» нэртэй цуврал жүжиг бичиж, эсэргүүцлээ үргэлжлүүлж байсан байна.
Амьдралын сүүлчийн жилүүдэд католик шашны харгислалыг эсэргүүцсэн «Гурван хот», ажилчин ангийн хувьсгалт үйл явц хүчирхэгжиж буйг үзүүлсэн «Дөрвөн судар» цуврал романуудаа бичиж хүн төрөлхтний ирээдүйг социализмтай холбохыг хичээсэн байдаг.
Манай улсад Э. Золягийн «Урхи», «Мөнгө», «Жерминаль» романууд, «Төмөрчин» дууль нь орчуулагдан хэвлэгджээ.
Эх сурвалж : "Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь - 3" (1988 он)
