Эсхил
(МЭӨ 525 - МЭӨ 456)
Эсхил нь Эртний Афины эмгэнэлт жүжгийн гурван оргилын нэг гэгддэг бөгөөд "Орестей" хэмээх бүтээлээрээ алдаршсан.
Афины орчимд язгууртны гэр бүлд мэндэлсэн тэрээр Марафоны тулалдаан, Саламисын тулалдаанд оролцож явжээ. Саламисын тулалдааны байдлыг өөрийн "Персүүд" жүжигтээ дүрслэн үзүүлсэн байдаг.
Дионист зориулсан баярын жүжгийн тэмцээнд 13 удаа түрүүлсэн.
Яст мэлхийг өндрөөс хад руу унагаж, хуягийг нь хагалан иддэг бүргэд түүний толгойг чулуутай андууран яст мэлхий унагаснаас болж нас барсан гэж ярьдаг.
Бүтээлүүд:
Эсхил нь 90 гаруй жүжиг зохиосон гэдэг бөгөөд үүнээс 80 гаруйнх нь гарчиг одоогоор мэдэгдээд буй. Үүнээс бүтнээрээ олдсон 7 бүтээлийг доор дурдав.
Цовдлогдсон Прометей
Персүүд
Фивийн эсрэг долоон цэрэг
Орестей - 3 хэсэгтэй:
Агамемнон
Гашуудаж буй эмэгтэйчүүд
Энэрэлт дарь эхүүд
Аврал хүссэн бүсгүйчүүд
Эх сурвалж : Wiki
ЭСХИЛ (МЭӨ 525—456)
«Эмгэнэлт жүжгийн зохиолын эцэг» гэж Ф. Энгельсийн нэрлэсэн Эртний Грекийн зохиолч Эсхил нэлээд чинээлэг гэр бүлд төржээ. Эсхил бол зөвхөн жүжгийн зохиолч төдийгүй
персүүдийн эсрэг Эх орноо хамгаалах дайнд биеэр оролцож явсан эрэлхэг зоригтой эх оронч байлаа. Тэрээр Грекийн жүжгийн зохиолд жүжигчдийн тоог өөрчилж, найрал дууг багасган, хоорондын яриаг нэлээд их болгох зэргээр шинэчлэл хийжээ.
Эртний Грект жүжгийн зохиолчдын дунд явуулдаг уралдаанд Эсхил хэд хэдэн удаа түрүүлж байв. «Персүүд» гэдэг түүхэн сэдэвт анхныхаа жүжигт грекчүүд, персүүдтэй тулалдсан тухай бичжээ. Гэхдээ тэр тулалдааныг зөвхөн хуулж дүрслээгүй, Эх орноо хамгаалагч, дайсныг үзэн ядагч болохоо зохиолч илэрхийлжээ.
Эсхил, Афины цэцэглэлтийн эхэн үед амьдарч байсан хүн юм. Түүнийг хамгийн ихээр алдаршуулсан зохиол нь дээд тэнгэр Зевсийн тахилын ширээнээс гал хулгайлан жирийн хүмүүст авчирч өгөөд, тэднийг ухамсартай, бүтээлч амьдрал, зүйл бүрийн ажил төрөл, эрдэм ухаанд сургасан Прометейн тухай эртний нэгэн домог дээр тулгуурласан «Цовдлуулсан Прометей» гэдэг гайхамшигт жүжиг юм. Түүний «Прометей гал авчирсан нь», «Прометей суллагдсан нь» гэдэг хоёр зохиол нь бидний үеийг хүртэл хадгалагдаж үлдсэнгүй.
Эзэн тэнгэр Зевс хүн төрөлхтнийг зовоон, тэднийг эргүү мунхаг байлгаснаар барахгүй, хүний төрлийг устгахыг зорих болсонд Прометей ихээр хилэгнэн дээд тэнгэрийн галыг хулгайлж хүмүүст авчирч өгчээ. Үүнд уурласан Зевс Прометейг хадан хясаанд цовдлон, өдөр бүр өлөн бүргэдээр элгийг нь тоншуулан тамладаг болжээ.
Зевс тэнгэртэй эвлэрэн түүнд бууж өгөхийг ятгагчдын үгэнд Прометей өчүүхэн ч оролгүй, харин ч «түүний хүлцэнгүй зарц болсноос, хадан хясаандаа гинжлээстэй явсан минь дээр» гэж нэг ч удаа ёололгүй баатарлагаар тэвчин өнгөрөөж байгаа тухай бичжээ.
Прометей бол үнэний төлөө, шударга үйлсийн тулд хэний ч өмнө ямар ч буулт хийдэггүй, хүн төрөлхтөнд туслахын төлөө ямар ч аймшигт тарчилгаанаас үл эмээгч, энэрэнгүй сэтгэлт, мятаршгүй тэмцэгчийн дүр юм.
К. Маркс «Гүн ухааны хуанлийн хуудаснаа хамгийн ихээр тарчилсан сайхан сэтгэлт хүн» гэж Прометейг үнэлжээ. Эсхилийн зохиол харгислалын эсрэг тэмцлийн сүрт уриа болсоор байна.
Хөнөөх муухай аюулаас
Хүн төрөлхтнийг аварч
Ирэх маргаашдаа найдах
Итгэл тэдэнд төрүүллээ.
...Ганц үүгээр зогсохгүй
Гал бас тэдэнд авч өгсөн
гэж «Цовдлуулсан Прометей» хэмээх эмгэнэлт жүжигт гардаг.
Уг жүжгийг 1967 онд монгол хэлнээ орчуулжээ.
Эх сурвалж : Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь - 3 (1988)
