Цахар гэвш Лувсанчүлтэм
(1740-1810)
XVIII зууны сүүлч, XIX зууны эхэн үед аж төрж ажиллаж агсан нэрт орчуулагч, авьяаслаг зохиолч хүн. Тэрээр 1740 оны 8 дугаар сарын 3-нд Цахрын Хөвөөт цагаан хошууны Сайхан нуур гэдэг газар малчин Цэгонжалын ууган хүү болон төржээ. Лувсанчүлтэм 28 настайгаас шүлэг зохиол бичиж, ном судар орчуулан бүтээл туурвилаа эхэлжээ. 1779 онд 39 насандаа Субашидын тайлбарыг төвөд хэлнээс орчуулахдаа эхэд нь яг баригдсангүй монгол шүлгийн байдалтайгаар толгой холбон шүлэглэж чөлөөтэй орчуулжээ. Тэр гэвш 1779 онд эртний энэтхэгийн алдарт зохиолч Нагаржунагийн «Ардыг тэжээхүй рашааны дусал» нэрт шастир, түүний тайлбар «Чандманийн чимэг», V Далай лам Лувсанжамцын (1617-1682) зохиосон «Хос ёсны сургаал Сувдан эрих» гэдэг зохиолыг 1787 онд орчуулсны дээр өөрөө бас түүхэн болон уран зохиолын онолын зохиол бичиж байв. Тэр шарын шашныг үндэслэгч богд Зонхувын (1357-1419) намтрыг төвөд, монгол хэлээр найруулан зохиосны дээр утга зохиолын онолын асуудлыг хөндсөн «Сайн амгалан бүхэн гарахын орон» гэдэг томоохон зохиолоо монгол хэлээр туурвижээ.
Ц. Дамдинсүрэн : "Эрдэнийн сан Субашид" номоос
