Лувсандамбын Хуушаан
Багш, дипломатч, зохиолч, орчуулагч, Энхтайван, нийгмийн зүтгэлтэн Л. Хуушаан 1929 онд Архангай аймгийн Төвшрүүлэх сумын нутаг Ар хүйтний “Хөндлөн” гэдэг газар төрсөн.
Улаанбаатар хотын Багшийн сургуулийн дунд ангийн багш нарыг бэлтгэх факультет, Москвагийн Олон улсын харилцааны дээд сургууль, Английн Лийдс хотын их сургуулийн англи хэлний мэргэжлийн курс тус тус төгссөн.
МҮЧЗ-ын холбооны болон М.Цэдэндоржийн нэрэмжит утга зохиолын шагналтан, Монгол улсын соёлын гавьяат зүтгэлтэн,
1947 оноос Архангай, Дундговь аймгуудад бага, дунд сургуулийн багш, Багшийн дээд сургуульд хичээл ангийн туслах, МУИС-ийн ХЗЭ-ийн хорооны дарга, ГЯЯ-нд референт, ЗХУ ба Польш улсын ЭСЯ-нд хэвлэл, соёлын атташе, III, II нарийн бичгийн дарга, 1963 оноос МЭТНБ Холбооны хэлтсийн дарга, ЭТНМ Хорооны хариуцлагатай нарийн бичгийн дарга зэрэг алба хашиж байв.
“Зөвлөлт холбоот улс” сэтгүүлийн монгол хэвлэлийн эрхлэгч, “Энхтайван, найрамдлын сан”-гийн хариуцлагатай нарийн бичгийн даргын ажлыг хавсран гүйцэтгэж байв. 1990 оноос “Суварга хайрхан” гадаад хэлний төвийн захирал, “Эрдэнийн эрих” сонины эрхлэгчийн ажил эрхэлж байсан.
Улс түмний энхтайван, найрамдлын үйлст олон арван жил зүтгэж, дэлхийн 30 гаруй оронд болсон Олон улсын 40-өөд их, бага хурал, уулзалт, симпозиумд биечлэн оролцжээ.
Монголын утга зохиолын дээжис 108 ботийн редакцийн зөвлөлийн гишүүн, Монгол ардын дуу судлалын олон улсын нийгэмлэгийн тэргүүлэгч зэрэг сонгуульт ажил хийж байсан.
Лувсандамбын ХУУШААН нь улс түмний энх тайван, эв санааны нэгдэл, хамтын ажиллагааны төлөөх үйлст он удаан жил зүтгэж, монголын олон нийтийн дуу хоолойг дэлхийн дэвшилт улс түмний сонорт хүргэхэд тодорхой хувь нэмэр оруулсан нэртэй орчуулагч, зохиолч, нийгмийн зүтгэлтэн юм.
Лувсандамбын Хуушааны уран бүтээл
Шүлэг, найраглал, өгүүллэг, тууж, судалгаа, түүхэн найрууллын 30 шахам ном бичиж, хэвлүүлснээс гадна гадаадын олон арван орны зохиолчдын бүтээлийг орчуулж, уншигч олны хүртээл болгожээ. Түүний шүлэг, өгүүллэгийн түүвэр орос, казак хэлээр тусгай ном болон гарснаас гадна зарим бүтээл нь Орос, Хятад, Англи, Энэтхэг, Филиппин, Япон, Вьетнам, Куба, Болгар, Чех, Югослав, Польш зэрэг олон орны сонин сэтгүүлд хэвлэгджээ.
Хэвлүүлсэн ном, зохиол:
- “Энх тайвны гэр бүл” өгүүллэг. УБ. 1952.
- “Хайрын сэтгэл” Шүлэг. УБ. 1959.
- “Алтан шар зам” Шүлэг, найраглал. УБ. 1966.
- “Дэнжийн намар” Шүлэг, найраглал. УБ. 1971.
- “Ам цагаан хулгана” Шүлэг. УБ. 1971.
- “Цэцгийн үнэр” Өгүүллэг. УБ. 1976.
- “Гулиси” (Цэцэгс) (Хасаг хэлээр). 1979.
- “Гал халуун зүрх” Шүлэг, найраглал. УБ. 1980.
- “Русская сабля” Стихи и поэм (Оросоор). Москва. 1984.
- “Сэтгэлийн уянга” Шүлэг, найраглал. УБ. 1999.
- “Үйлсийн тэнгэр” Өгүүллэг. УБ. 1999.
- “Хангайн хишиг” Тууж. УБ. 2000.
- “Өсөх насны жаргал” Шүлэг, найраглал. УБ. 2000.
- “Хүний гэрэлт ертөнц”. МУЗД-76-р боть. УБ. 2001. (С. Доржпаламын хамт)
- “Сүхийн Доржпалам. Намтар, уран бүтээл” Я. Баатарын хамт. УБ. 2001.
- “Мишигийн Цэдэндорж. Намтар, уран бүтээл”. УБ. 2002.
- “Нангиад орноор аялсан тэмдэглэл” (Аян замын тэмдэглэл). УБ. 2003.
- “Алаг хорвоогийн амьдрал” Найраглал. УБ. 2006.
- “Төвшин бэлгэтэй Төвшрүүлэх сум” Эмхэтгэл. УБ. 2004. 2011
- “Тэнгэрийн суварга хайрхан” Эмхэтгэл. УБ. 2009.
- “Эх орон ба иргэн хүн” УБ. 2011.
- “Анхны аян” УБ.2015
Орчуулсан зохиолууд:
- А. Барто. Хүүхдийн шүлэг (1959),
- С. Михалков “Стёпа ах” (1962),
- Р. Киплинг “Зааны тугал” (1965),
- О. Генри “Сүүлчийн навч” өгүүллэг
- Ж. Олдрижийн “Гайхамшигт монгол морь” тууж (1980), (2010 онд дахин хэвлэгдсэн)
- Унгар, Болгарын яруу найргийн түүвэр зэрэг шүлэг, өгүүллэг, тууж орчуулжээ.
