РАБИНДРАНАТ ТААГҮР
(1861—1941)
Энэтхэгийн алдарт зохиолч, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн Рабиндранат Таагүр Галигдаа хотноо төржээ.
Таагүр таван настайдаа сургуульд орж, долоон настайдаа шүлэг бичиж эхэлсэн үеэс Энэтхэгийн ард түмний гандан бууршгүй бүтээл «Рамаяна», «Махабхарата»-г амтархан уншиж, улмаар герман хэл сурч Европын утга зохиолтой танилцаад, Петрарка хийгээд Дантегийн шүлгээс орчуулж, 14 настайдаа анхныхаа шүлгийг нийтлүүлсэн байна.
17 настайдаа «Ойн цэцэг» гэдэг том найраглалаа хэвлүүлэв. Р. Таагүр хууль эрхийн ухаан судалж өмгөөлөгч болохоор Англид одсон боловч уг мэргэжилд шамдан суралцалгүй, харин утга зохиол, хөгжмийн лекц сонсож, шүлэг, өгүүлэл бичих ажлаа үргэлжлүүлжээ. Удалгүй эх нутагтаа эргэн ирж «Рамаяна» дээр үндэслэн хөгжимт драмын жүжиг, «Оройн дуулал», «Өглөөний дуулал» гэдэг түүврүүд хэвлүүлж, Их Моголын үеийн сэдэвтэй «Бибхийн эцэг» болон хүүхдэд зориулсан «Ража мэргэн» гэдэг романуудаа бичиж дуусгажээ.
1890-ээд оны үед Таагүрийн уран бүтээл шинэ шатанд гарч, реалист олон өгүүллүүдээ бичсэн байна. Таагүр газрын эзэд, харийн түрэмгийлэгчдийн дээрэнгүй амьдралыг нүдээрээ үзэн ойлгож, үндэстний эрх чөлөөний хөдөлгөөнд идэвхтэй оролцох болсон нь түүний зохиол бүтээлд илрэн гарчээ.
1910 онд XIX зууны 70-аад оны үеийн Бенгалийн нийгмийн амьдралыг өргөн харуулсан «Гора» гэдэг гайхамшигт романаа хэвлүүлэв.
Энэтхэгийн үйл амьдралыг олон талаас нь харуулж чадсан энэ роман Р. Таагүрийн шүүмжлэлт реализмын сайн бүтээл юм.
«Гора»-тай ихэр төрсөн нөгөө нэг бүтээл нь «Гийдаанжали» буюу «Өргөлийн дуулал» гэдэг шүлгийн цоморлог юм. «Амь насан, аж төрөхийн хав цэнгэлийг бахдан алдаршуулсан», «Өргөлийн дуулал»-аараа Р. Таагүр 1913 онд Ази тивээс анх удаа Нобелийн шагнал хүртсэн нь Дорно дахины ард түмний утга зохиолыг үнэлсэн үнэлэлт болсон билээ. 1916 онд «Орчлон, оромж хоёр» гэдэг бас нэг алдарт романаа бичиж өөрийн үйлдвэрийн бараагаар эх орноо хангахын төлөө өрнөсөн хөдөлгөөний үеийн Энэтхэг орныг үзүүлжээ.
1912 онд Р. Таагүр Энэтхэгт анхны их сургуулийг нээв. Энэ их сургуулийг байгуулахад Нобелийн шагналаа, бас бенгаль хэл дээр гарсан зохиолынхоо бүх мөнгийг зориулжээ. Энэ нь Энэтхэгийн үндэсний гэгээрэл боловсролыг сэргээн мандуулах хэрэгт оруулсан их хувь нэмэр, түүний агуу их эх оронч, соён гэгээрүүлэгч болохыг давтан харуулсан билээ. Мөн Энэтхэгийн төрийн дууллын үг ба аяыг тэр зохиожээ.
1930-аад онд ЗХУ-д айлчилсан гүн сэтгэгдэл дээрээ үндэслэн «Оросын тухай тэмдэглэл» номоо бичсэн юм. «Энд фабрик, заводууд үндэсний болон гадаад орнуудын капиталистуудын өврийг дүүргэдэг биш, ард түмний тулд байдаг байна». «Үзэж харсан бүхэн бусад оронтой зүйрлэшгүй гайхамшигтай өөр. Үндсээрээ өөр юм», «Хэрэв манай хүмүүс энд ирж тодорхой хугацаанд суралцвал уу, Эх оронд минь хэчнээн их ашигтай байх бол» гэж Зөвлөлт орны тухай өгүүлээд, «Энэтхэгийн талхаар англичууд таргалж байна», «Хувь заяаны хүрд мөдхөн англичуудыг Энэтхэг орноос зайлахад хүргэх биз. Гэвч тэд юу орхиж үлдээх билээ. Хоёр зуун жил тэдний захирсан урсгал гэдрэг шавхран урсаж одоход юутай их замаг шавар үлдэж хоцрох бол доо» гэж колоничлогчдын нүүр царайг уудлан илчилжээ.
Р. Таагүрийн «Гора» роман, «Өргөлийн дуулал» гэдэг шүлгийн түүвэр монгол хэлээр орчуулагджээ.
Эх сурвалж: Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь-3 (1988) номоос
Илүүг Wiki-гээс
