Дандаа чинсан буюу Дэмчогдорж бандид бол бараг монголын сүүлчийн бандид. Тэрээр 1863 онд Өвөр Монголын Зостын чуулганы Харчин дунд хошуунд Чимидийн хүү болон бие лагшин мэндэлжээ. Хятад, манж, санскрит, төвөд, монгол 5 хэлийг тэгшхэн сурсан эрдэмтэн. Утга зохиолын нууц нэр нь "Гэмээ мэдсэн хөдөөгийн хүн".
1914 онд Монгол улсад ирж, Батсүмбэрт амьдрах болсон. Юань улсын судрыг монгол хэлнээ орчуулсан.
Энэ хүн Монгол улсад хэрхэн ирсэн тухай аман түүхийг өгүүлсүгэй. Энэхүү түүхийг цэргийн түүхч Б.Цэрэндорж гуай 2008 онд хэлж өгсөн болно.
"... Дандаа чинсан тэр үедээ их алдартай Бээжинд ном эрдмээрээ алдаршсан хүн байжээ. Ингээд Халхаас Хайсан гүн захиа ирүүлж, шинэ тулгар Монгол улсад ирж, бичгийн эрдмээр хүчин зүтгэхийг урьжээ. Ингээд өдөр бүр Чан Миний захаар явах болжээ. Нэг монгол жинчин архи ууж байх юм гэнэ. Эхлээд хомтой тэмээнүүдийг нь худалдаж авч гэнэ. Тэгээд морийг нь, эмээл хазаарыг нь хүртэл авсаар нөгөө жинчин тасралтгүй уусаар л байж. Ингэж ингэж хамаг юм нь дуусаад ухаан ортол, арга нь тасарчээ. Ингээд Дандаа чинсан хэлж дээ. "За би чиний хөсөг, морийг тусгайлан тэжээлгэсэн байгаа. Нэг ачаа ачна. Гэхдээ шөнө ачна. Замдаа зогсохгүй Их хүрээ ор. Хайсан гүнд л хүргэж өгөөрэй" гэж гэнэ. Ингээд бүх номоо баглаад 20 тэмээ ном ачиж хөдөлгөөд, үүр цайхын өмнөхөн гэрээ шатаачихжээ. Ингээд үдийн алдад Бээжингийнхэн их эрдэмтний гэр шатсаныг мэдээд цуглажээ. За танд урьд байснаас тань том байшин барьж өгнө өө. Та энэ болтол уйтгараа сэргээж аялж яваад ирнэ үү? хэмээн хэлж гэнэ. Ингээд Хэрмийн гадуур Өвөр Монгол ноёдынхоор айлчилж, айлаас айлд залагдан явж байгаад, Бэйсийн сүмээс Халхад орж ирээд, Зүүн хараа, Батсүмбэрт очоод суучихсан юм гэнэ билээ. Номын хүний ухаанаар л Бээжингээс гарсан хүн.
Дандаа чинсанг Монголд ирснийг сонсоод "Хүний доторх эрдэмтэй хүн, хүлгийн доторх жигүүртэй хүлгээ алдлаа. Ар Халхын төр ийм хүмүүс тулж байхад мандах учиртай төр байх" хэмээн ярилцдаг байсан гэж байгаа. Бид бол Дандаа чинсангийн зохиосон Буддизм болоод Күнзийн сургаалыг хавсруулан зохиосон "Бурхны их хөлгөний номын журмыг бадруулсан ертөнц дахиныг сургах эрдэнэт толь хэмээх судар" буюу төр барих онолын номыг нь яг одоо л судлах ёстой юм байгаа юм.
Г. Ням-Очир
