АРИСТОФАН
(МЭӨ 445—385 оны орчим)
Эртний Грекийн Афин, Спарт хэмээх хоёр хот улсын хооронд дайн дажин дэгдэж, олон жил үргэлжилжээ. Уг дайнд залхаж гүйцсэн эмэгтэйчүүд бослого гаргаж, Афины Акрополь цайзыг эзлэн а.ч, дайн зогсоохоос нааш эр нөхөртөө ч ойртохгүй гэдгээ мэдэгджээ. Арга ядарсан эрчүүд Афинаас төлөөний хүн очуулж, бослогын толгойлогч Лисистрататай уулзуулсан боловч:
— Утас ээрэх ноосыг сайн угаадгийн адил энэ хотыг сайтар цэвэрлэх хэрэгтэй болжээ. Засгийн эрх мэдлийн төлөө тэмцэлддэг бүхнийг энэ хотоос зайлуулж, тэр ч байтугай тэднийг цаазлах хэрэгтэй. Эр нөхөр, энхрий хүүгээ дайнд мордуулсан эмэгтэйчүүд бид эрэгтэйчүүдээс илүү гамшиг зовлон амсаж ядарч зүдэрч байна гэж тэр төлөөний хүнийг мохоожээ.
Ухаантай, зоригтой эмэгтэй Лисистратагийн ачаар хоёр хот улс дайнаа зогсоож, найрамдал тогтоосон ажээ. Ингэж «Лисистрата» гэдэг инээдмийн жүжигт эмэгтэйчүүд бол нийгмийн үйл амьдралд нөлөөлж чадах идэвхтэй хүч мөн гэдгийг харуулжээ. Уг жүжгийг бичсэн Эртний Грекийн алдарт зохиолч Аристофан Эгейн арал дээр төржээ.
«Инээдмийн жүжгийн эцэг» гэж Ф. Энгельсийн нэрлэсэн тэр зохиолч нийтдээ инээдмийн дөчөөд жүжиг бичсэнээс бидний үед «Морьтон», «Энх», «Үүлс», «Шувууд», «Мэлхийнүүд», «Зөгий», «Баялаг» зэрэг дөнгөж 11 жүжиг нь уламжлан иржээ. Аристофан МЭӨ 427 онд бичсэн анхны жүжгээ, дараа нь хоёр ч жүжгээ өөр хүний нэрээр тоглуулсан гэдэг. 425 онд түүний «Ахарнянчууд» гэдэг инээдмийн жүжиг нь уралдаанд шалгарсан үеэс өөрийн нэрээр бичих болжээ. Түүнээс хойш хэдэн жилийн дараа Афины харгис радикал намын удирдагч Клеон, Спарттай байлдан ялж, ид мандаж байх үед «Морьтон» гэдэг инээдмийн жүжиг бичсэн байна. Уг жүжигтээ Клеон мэтийн үл бүтэх этгээдүүд засгийн эрхийг авч, ард олныг бузар арга, ов мэхээр хуурч, өөрсдөө баяжиж, дайн дажин хийж байна гэдгийг үзүүлсэн юм. Гэтэл харгис эзэн Клеоны дүрд тоглох, мөн тайзны зураг чимэг, баг өмсгөлийг нь зурах хүн олдохгүй байжээ. Аристофан жүжгээ найруулж, баг зургийг нь хийж, тэр ч байтугай Клеоны дүрд өөрөө тогложээ. Түүний «Энх» гэдэг жүжигт нэг тариачин шивхний цох унаж тэнгэрт гараад тэнд гүн агуйд хоригдон Энхийн тэнгэрийг газрын үржил шимийн тэнгэрийн хамт залан авчирч аз жаргалтай болсон тухай гардаг.
Пелопонессийн дайнд сүйрсэн ард түмний ядуу зүдүү амьдрал, дайнаар завшсан цөөн хэсгийн баян чинээлэг байдлын ялгаа эрс ихэссэн тэр үед Аристофан «Баялаг» гэдэг инээдмийн жүжгээ бичсэн юм. Уг жүжигтээ нийгмийн баялгийг бүх хүмүүст тэнцүүхэн хуваарилан өгөхийн чухлыг харуулжээ.
Түүний жүжгүүдийн сэдэв нь дайн ба энх, хүмүүсийн эрх чөлөө болон эд хөрөнгийн тэгш биш байдал, улс төрийн шударга бус зүтгэлтнүүдийн үйл ажиллагааны хор холбогдлын тухай байдаг учир одоо ч хүн төрөлхтний сонирхлыг татсаар байна.
Энхийг цогтой сурталчлагч, их зохиолч Аристофаны мэндэлсний 2400 жилийн ойг 1954 онд Дэлхийн Энх Тайвны Зөвлөлийн шийдвэрээр дэвшилтэт хүн төрөлхтөн өргөн тэмдэглэсэн билээ.
Эх сурвалж: "Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь - 3" (1988 он)
Дэлгэрэнгүйг Wiki-гээс
