Зохиолч: Н. В. Гоголь
Орчуулагч: Я. Аюурзанаев
Ангилал: Оросын уран зохиол
Хэвлэлийн газар: Улсын хэвлэлийн газар
Тушаалаасаа огцорсон штабын ахмад, эсхүл дэд хурандаа зуугаас үл хэтрэх хамжлагат тариачидтай газрын эзэд гэх мэтийн ганц бие хүмүүс буюу товчоор хэлэхэд дунд зэргийн бэлтэй ноёдын сууж явдаг багахан хэмжээний боловч нэлээд хээнцэр нэг сүйх тэрэг мужийн N гэдэг хотын зочид буудлын хаалгаар орж ирлээ. Энэ тэргэнд гуа сайхан биш боловч тийм ч царайлаг гэмээргүй, махлаг бүдүүн биш боловч тийм ч туранхай гэмээргүй, төдий л өтөлсөн биш боловч арай ч залуу гэгдэхээргүй нэг ноён сууж явав...
... Гаднаас ирсэн ноён, өөрийнхөө тухай олныг ярих тун дургүй юм уу гэж санагдмаар байсан ба ярилаа ч гэсэн хэтэрхий даруу зан гаргаж яриагаа ерөнхийлж үгээ татаж, би бусдын санаа сэтгэл, хайр хүндэтгэлийг хүлээж явдаг биш, орчлонт ертөнцөд оршин суугаа юу ч мэддэггүй хөөрхий нэг амьтан юм. Би энэ насандаа гачигдал зовлонг их амсаж, шударга ёсыг баримталж, албан ажилдаа чармайж олон удаа хохирч явснаар үл барам муу санаатан нараас миний аминд өдий төдий халдаж байсан ч удаа бий. Одоо би сэтгэл амар суухыг бодож нутаглах газар эрж яваа юм. Би танай хотод ирэхдээ тус хотын түшмэл дээдсийнд заавал бараалхах нь миний үүрэг гэж бодоод яваа минь энэ ээ гэж яриандаа нэрэлхэх янз гарган хэлжээ.
... Эндхийн түшмэд бүгдээрээ энэ хүний ирсэнд сэтгэл ханаж баярлана. Мужийн дарга, түүнийг ариун санаатай хүн гэж хэлэв. Прокуророос энэ хүнийг юмны учир төлөвийг алдахгүй мэддэг хүн гэж хэлэв. Цагдаагийн дарга хурандаа ноёноос, энэ хүнийг их эрдэмтэн хүн гэлээ. Танхимын даргаас энэ хүн түүхийн юмыг сайн мэддэг нэр хүндтэй болсон хүн гэж хэлэв. Сэргийлэхийн дарга, энэ хүнийг эелдэг сайхан зан ааштай, нийтийн хүндийг хүлээсэн эр гэж хэлэв. Сэргийлэхийн даргын хатан тэр хүнийг онц эелдэг сайхан санаатай аятай хүн гэж хэлжээ. Тэр байтугай хүнийг магтаж хэлэхийг бараг мэддэггүй Собакевич хүртэл хотоос нэлээд орой харьж хувцсаа бүгдийг нь тайлж орон дээрээ туранхай гэргийнхээ дэргэд хэвтсэн хойноо амраг минь, би сэргийлэхийн даргынд хоол идэж, мужийн даргынд үдэшлэгт суулцаж байхдаа коллегийн зөвлөх Павел Иванович Чичиков гэдэг онцын сайхан ааш зантай хүнтэй танилцлаа гэж хэлэв.