5 бүлэгт комеди (инээдмийн) жүжиг
Гоголийн хамгийн их нэрд гарсан зохиолын нэг бол «Байцаагч түшмэл» гэдэг инээдмийн жүжиг юм. «Байцаагч түшмэл» гэдэг инээдмийн жүжгийг 1825 онд бичиж дуусаад, 1836 оны 4-р сарын 19-ний өдөр Петербург дэх Александрын театрын тайзан дээр анх тавигджээ. Гоголийн энэ жүжгийг Оросын тэргүүний хүмүүс сэтгэл хангамжтайгаар хүлээн авч, Оросын ноёд, түшмэд, хамжлагын эздийг үзэн ядах явдал улам хурц болов.
Энэ жүжиг бол Николайн хаанчлалын үед декабристуудын бослогыг хатуу ширүүнээр дарсны дараа бий болжээ. Оросын ноёд, түшмэд, хамжлагын эзэд нь нэгдүгээр Николай хааны тусламжтайгаар Орос орныг үүрд эзэмшиж байна гэж бодож байсан ба ард түмнийг үзэн яддаг байжээ. Гоголь энэ зохиолдоо орос орны хоцрогдмол байдал, ноёд түшмэдийн харгис хэрцгийг шүүмжлэн илрүүлжээ. Ийм учраас оросын нийгэмлэгийн доторх ноёрхогч эрхтэн дархтны анги нь энэ жүжгийг дайсагнан үзэх болжээ.
