Бабийн Ахтаан
(1896 — 1973)
Монголын казах хэлт утга зохиолын төлөөлөгч, нэрт яруу найрагч, жүжгийн зохиолч, Монгол улсын урлагийн гавьяат зүтгэлтэн.
Зохиолоо казах хэлээр бичдэг байв. Баян-Өлгий аймгийн Соёлын ордны даргаар ажиллаж байсан. "Бүргэд" найраглал нь ихэд алдаршсан байна. Казах үндэстний яруу найргийн гол төлөөлөгч.
Б. Ахтаан 1897 онд Шинжаанд ядуу тариачин Бабийн хөвүүн болон мэндэлжээ. Түүний эх Карипжаан нь авьяаслаг яруу найрагч, сайхан дууч эмэгтэй байжээ. Хар багаасаа казах ардын аман зохиол, үлгэр тууль сонсож өссөн тэрээр 1912 оноос буюу 12 настайгаасаа шүлэг зохиож бичиж улмаар ардын дууч, яруу найрагч болжээ.
Тэрээр 1930-аад оны үеэс уран бүтээлээ эхэлж “Ермалай”, “Жамаал”, “Калкаман Мамыр хоёр” жүжиг, “Бүргэд” найраглал, “Суваг”, “Чамаас өндөр”, “Оршлын оронд” зэрэг яруу найргийн бүтээлүүд туурвижээ. Б. Ахтааны “Бүргэд” найраглал, “Суваг”, “Чамаас өндөр”, “Оршлын оронд” зэрэг олон сайхан шүлэг зохиолыг хүүхэд багачууд сонирхон уншдаг төдийгүй дунд сургуулийн утга зохиолын унших бичгүүдэд хэвлэгджээ. Казах хэлээр 10-аад ном хэвлүүлж, монгол хэлээр зохиолын түүвэр нь 3 удаа хэвлэгджээ.
Б. Ахтааны зохиолуудыг монгол уншигчидтай танилцуулахад яруу найрагч Д. Сэнгээ, Б. Бааст нар их үүрэг гүйцэтгэсэн байна. Тухайлбал: “Оршлын оронд”, “Чамаас өндөр”, “Суваг” шүлгийг 1955 онд Сэнгээ монгол хэлнээ орчуулсан бол “Бүргэд” найраглалыг Бааст монгол хэлнээ орчуулжээ. Б. Ахтааны зохиолын түүвэр 1957-1960 онд хэвлэгджээ. Түүний хөдөлмөр бүтээлийг үнэлж 1960 онд Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн цол олгожээ. 1965 онд "Бага насаа дурснам”, "Досымбек, Балхия хоёр" найраглалаараа МЗЭ-ийн шагнал хүртжээ.
НОМУУД
Зохиолын түүвэр. Шүлэг, жүжгийн зохиол. УБ. Улсын хэвлэлийн газар. 1957. 57х
Зохиолууд. Өлгий. Казах хэлээр. 1957.
Зохиолууд. УБ. Улсын хэвлэл. 1960. 117 х
Ногоон оргил. Өлгий. 1960. Казах хэлээр
Зохиолууд. Шүлэг найраглал. УБ. МЗЭ. 1968.172 х
Шилдэг зохиолууд. Өлгий. 1979. Казах хэлээр.
