1817 онд Пушкин том найраглал «Руслан Людмилыг» бичиж эхлээд гурван жил болж дууссан байна. Тэр үед ноёд тайж нарын залуучуудын дотор хувьсгалт санаа өрнөж 1825 оны декабрийн хувьсгалын өмнөх бэлтгэл үе болж нууц бүлгэм дугуйлан байгуулагдаж байжээ. Пушкин тэр нууц бүлгэмийн гишүүн байгаагүй боловч тэр хөдөлгөөний том зүтгэлтний нэг байлаа. Пушкин өмнө зүг цөлөгдөхийн өмнө хувьсгалч шүлгийг ганцаар бичдэг байсан бөгөөд тэр шүлгүүд нь дороо бүх нутагт бичмэлээр тархдаг байлаа.

Пушкин ил хэвлэмэл уран зохиолын дотор харгис үзэл санаатай тэмцэл хийдэг байв. 1817 онд Жуковский фантастик найраглал «Вадим» гэдэг зохиолыг хэвлэж гаргав. Хуучныг баримтлах үзэлтэй зохиолч Жуковский энэ зохиолоороо залуучуудыг улс төрийн тэмцлээс холдуулж шашин шүтлэгийн мөрөөдөлд хандуулахыг оролдож байжээ. Энэ зохиолын дотор Вадим гэдэг сайхан идэр хүү гавьяа зүтгэлийг эрмэлзэх боловч хажуугаар нь өөр ертөнцийн нууц дуудлага зүрхэнд нь хоногшин орших мэт болдог байв. Тэр залуу яв явсаар ертөнцийн бодитой жаргалаас зайлж нууц дуудлагын заалтаар явж 12 унтаахай дагинын нэгийг сэрүүлж эчнээ жаргалыг олсон гэж бичсэн юм. Найраглалын үйл явдал нь заримдаа Киевт, заримдаа Новогородод болдог байна. Вадим, нэг аварга мангасыг дарж Киевийн гүнжийн амийг авардаг байна. Энэ хийсвэр утгатай найраглал маш сайхан хэлээр бичигдсэн тул залуу оросын утга зохиолд муу нөлөөг үзүүлж магадгүй гэж Пушкин зүй ёсоор сэрэмжилж байжээ.

Жуковскийн «Вадимд» хариу болгож Пушкин «Руслан Людмила» гэдэг мөн үлгэрийн зохиолыг бичсэн юм. Пушкиний энэ зохиолын үзэл санаа нь Жуковскийн зохиолоос эрс ялгаатай юм. Жуковскийн зохиолд нууц далдын дуудлага хүч, бодьгүй дүрс голчлон гардаг бол Пушкиний зохиолд энэ ертөнцийн бодитой амьдрал, ил үзэгдэл бичигдсэн байна. Тэгэхдээ хошин явдал, хурьцал шунал хүртэл бичигдсэн юм.

Уг найраглалын мэтгэсэн чиглэл нь IV дууллын эхэнд Жуковскийн найраглалаас ёжлон эш татаж ариун дагиныг зочид буудлын дууч эм шиг болгож үзүүлсэн байдлаас тодорхой болно. Пушкиний цэцэн цэлмэг, цэнгэлтэй гялалзсан найраглал нь Жуковскийн зохиолын нууц далдын мананг арилгаж чадсан билээ.

 Жуковский өөрөө энэ уран зохиолын мэргэнд Пушкинд ялагдсанаа хүлээж Пушкинд өөрийн зургийг бэлэглэхдээ ялагдсан багшаас ялсан шавьдаа дурсгал гэж бичсэн юм. Энэ найраглалыг бичээд Пушкин Оросын шүлэгчдийн тэргүүн эгнээнд орсон билээ.

Ц. Дамдинсүрэн