Виктор Хюго
(1802—1885)
XIX зууны Францын дэвшилт романтизмын нэрт төлөөлөгч Виктор Хюгогийн авьяас билэг эрт тодорч, лицейд суралцаж байх үеэсээ шүлэг зохиол бичиж эхэлсэн байна. Анхныхаа яруу найргийн эмхэтгэлийг 18 настайдаа «Магтаал ба шүлэг» нэрээр гаргажээ. Энэ түүвэрт хаант ёсыг баримтлагч эхийнх нь нөлөө тод тусгагдсан учир язгууртнууд ихэд таашааж, тэр ч байтугай XVIII Людовик хаан залуу найрагчид тусгай шагнал хүртээжээ. Дараа нь 1823— 1826 онд «Исланд Ган», «Толгойлогч Бюг-Жаргал» зэрэг зохиол бичсэн байна. «Толгойлогч Бюг-Жаргал» хэмээх романаа 1791 онд Францын колони Гаити арлын хар арьстнууд Францад хувьсгал гарсныг сонсоод цагаан арьстан эздийн эсрэг боссон түүхэн үйл явдлаас сэдэвлэн бичжээ.
В. Гюго хаант засгийн харгислалын эсрэг тэмцэлд идэвхтэй оролцож, улмаар уран бүтээлийн хувьд 1820-иод оны сүүлчээр дэвшилтэт романтизмд шилжин орсон юм. 1827 онд бичсэн «Кромвель» жүжгийнхээ оршилд амьдралын эргэлт хувирлыг даган өөрчлөгдөж байдаг янз бүрийн зан төрхтэй амьд хүмүүсийн дүрийг утга зохиолд гаргах ёстой гэсэн шинэ чиглэлийн зарчмаа тунхаглажээ. Энэ зарчмаа «Дорно дахины аялгуу» гэдэг шүлгийн түүврээрээ харуулжээ. Мөн энэ үедээ «Эрнани», «Марион де Лорм» гэдэг хоёр жүжиг бичиж жирийн хүмүүсийг язгууртан дээдсээс давуу талтай гэж үзүүлсэн билээ. Энэ шинэ арга барилыг зохиолчид дэмжин гарч ирсэн учраас их В. Г. Белинский «Францад Виктор Хюго тодорч, тэр лут авьяастан олныг дагууллаа» гэж талархан бичиж байв. В. Хюго 1831 онд «Парисын Марийн сүм» гэдэг зохиолоо бичсэн юм. Энэ романы гол баатар нь үйл явдалд идэвхтэй оролцогч олон түмэн бөгөөд зохиолч тэдгээрийг талархаж харин язгууртан лам, хаан түшмэлийн хомхой ховдог, харгис хэрцгий чанарыг илчлэн шүүмжилсэн байна.
В. Хюго 1848 оны хувьсгалын үр дүнд тогтсон Бүгд Найрамдах засгийг дэмжиж талархаж байтал 1851 онд Луи Наполеон Бонапарт төрийн эргэлт хийж, хаант засгийг дахин тогтоон харгислал явуулж эхэлснийг эрс эсэргүүцэж, түүнийг үзэн ядсан «Нэгэн гэмт хэргийн түүх», «Өшөө занал» зэрэг зохиол бичсэн байна. «Өшөө занал» шүлэгтээ зовж зүдэрсэн ард түмэнд ялах цаг бий гэдэгт итгэж, улмаар ард олон нийтээрээ босож, хөрөнгөтөн баячуудыг түлхэн унагаахыг шууд уриалан
Одоохондоо алуурчин та нар инээж л бай
Онц удахгүй Франц орон минь дахин төрнө...
Оргилон буцлах занал хорслоороо
Орон нутгаа боолчлолоос чөлөөлцгөө
гэж бичжээ. Эдгээр зохиол бүтээлээсээ болж хавчигдан гадаадад дүрвэн гарсан боловч улс түмний эрх чөлөөний хөдөлгөөнийг дэмжин, дайн түрэмгийллийг шийдвэртэй буруушаан эсэргүүцэж байжээ.
Тэр 1860-аад оны үед шударга биш нийгмийн байгуулалд хавчигдан зовсон жирийн ард олны зовлонт амьдрал, тэмцлийг харуулсан «Шоовдор хүмүүс» роман бичсэн бөгөөд зохиолын нэг баатар, бяцхан Гаврош бол Францын Коммунист Намын дарга агсан Морис Торезийн хэлснээр «хувьсгалын билэг тэмдэг» болсон байна.
1870-аад онд III Наполеоны засаг унасны дараа В. Хюго Эх орондоо эгэн ирж Парисыг бүслээд байсан Пруссын цэргийн эсрэг ухуулах хуудас бичиж байжээ. Тэр 72 настайдаа хувьсгалын эсэргүүчүүдтэй тэмцсэн якобинчуудын баатарлаг тэмцлийг харуулсан «93 дугаар он» хэмээх түүхэн роман бичсэн юм.
В. Хюгогийн «Толгойлогч Бюг-Жаргал», «Зоригт далайчин», «Шоовдор хүмүүс», «Парисын Марийн сүм» зэрэг роман нь 1950-иад оны үеэс орчуулагдан монгол хэлээр гарчээ.
Эх сурвалж: Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь (1988)
Дэлгэрэнгүйг Wiki-гээс
