Алексей Николаевич Толстой
(1883—1945)
Аугаа их Лев Толстойн дараагаар түүнтэй амьдаа хүн Толстой гэдэг нэрийн доор бичиж туурвина гэдэг амаргүй хэрэг байлаа. Утга зохиолын хувь тавилангаар учирсан тэр том
давааг Алексей Толстой нэр төртэй давсан учраас түүний уран бүтээлийг дэлхийн сая сая уншигчид зүй ёсоор үнэлжээ. Тэр, Оросын Самар мужийн Николаевск (одоогийн Пугачёв) хотод язгууртны гэрт төрсөн боловч бага наснаасаа ядуу тариачдын хүүхдүүдтэй найзалж, ардын дуу, үлгэр сонсох дуртай байжээ.
Түүний ээж нь тухайн үедээ хүүхдийн нэрт зохиолч байсан учраас Алёшаг бага наснаас нь Оросын сонгодог зохиолчдын уран бүтээлд дур сонирхолтой болгон хүмүүжүүлжээ. А. Н. Толстой шашны сургууль төгссөний дараа Петербургийн технологийн институтэд орсон боловч оюутны жагсаалд оролцсоны улмаас уг сургуулиа төгсгөж чадсангүй. Тэр уран бүтээлийн замаа оюутан байх үеэс эхэлж 1907 онд «Уянгын шүлэг» гэдэг номоо хэвлүүлжээ. 1909—1912 онуудад тэр хүүхдийн хэвлэлийн газар ажиллаж, ардын үлгэр боловсруулахын зэрэгцээ түүний жишээгээр амьтдын тухай үлгэр зохиож байв. А. Толстой дэлхийн I дайны үед цэргийн сурвалжлагч болж цуврал найруулал, өгүүллэг бичсэн юм. Харин тэрээр Октябрийн хувьсгалын учир утгыг ойлголгүй гадаадад дүрвэн гарчээ. Орос оронд болж байгаа хувьсгалт үйл явцыг зөв ойлгоход нь М. Горький түүнд хүчтэй нөлөөлсөн байна. 1922 онд Эх орондоо буцаж ирснээс хойш түүний ертөнцийг үзэх үзэлд эргэлт гарч, социалист реализмын байр суурьд шилжсэн юм. А. Толстой 1918—1941 он хүртэл бичсэн «Зовлон туулсан нь» гурамсан роман бол Октябрийн социалист их хувьсгал, иргэний дайны үеийн ард түмний амьдрал, түүхийн уран сайхны он дарааллын туульс юм. Нийгмийн ширүүн тэмцэл, хувьсгалт хөдөлгөөний явцад хүмүүсийн сэтгэл санааны дотоод ертөнцөд болж буй хувьсгалыг уг зохиолдоо нээн харуулжээ.
А. Н. Толстой «Нэгдүгээр Петр» романаа 18 жил бичжээ. Түүний гурав дахь дэвтрийг дуусгаж завдсангүй. Энэ нь XVII—XVIII зууны үеийн оросын ард түмний үндэсний шинж, орос орны өөрчлөн байгуулалтын онцлог үеийг харуулсан түүхэн роман бөгөөд тухайн үеийн түүхийн үнэнийг тал бүрээс нь өргөн цар хүрээтэй үзүүлжээ.
«Нэгдүгээр Петр» романаас гадна мөн тийм нэртэй жүжиг, кино зохиол, хүүхдэд зориулж «Алтан түлхүүр буюу Буратинод тохиолдсон адал явдал» үлгэрийн ном бичжээ. Эх орны дайны жилүүдэд хурц дайчин олон нийтлэл бичиж, улаан цэргийн эгэл жирийн зан чанар, амьд явахын учир утгыг үнэхээр сэтгэл догдлом дорвитой сайхан өгүүлсэн билээ. А. Н. Толстойн түүхийн сэдэвт олонх зохиол нь зөвлөлтийн Эх орны дайны үед ард түмний үндэсний бахархлыг төрүүлж, тэдний улс төр, хөдөлмөрийн идэвхийг өрнүүлж, ялалтаас ялалтад уриалан зоригжуулж байв.
Орос, зөвлөлтийн зохиолч, нийгмийн зүтгэлтэн, академич Алексей Николаевич Толстой бол уран бүтээлийн нарийн төвөгтэй зам туулж зөвлөлтийн уран зохиолд туульсын томоохон хэлбэр буй болгоход онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн юм. Түүний зохиол бүтээлд ЗСБНХУ-ын Төрийн шагнал хэд хэдэн удаа олгожээ.
А. Н. Толстойн «Зовлон туулсан нь» гурамсан роман, «Аэлита», «Алтан түлхүүр буюу Буратинод тохиолдсон адал явдал», «Эх орон» зэрэг бүтээл нь монгол хэлээр орчуулагджээ.
Эх сурвалж : "Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь - 3" (1988 он, Улаанбаатар)
Дэлгэрэнгүйг Wiki-гээс
