Монголчуудын ертөнцийг үзэх гүн ухаан уламжлалт өвийг судлан хамгийн гол зүйл буюу тулганы гурван чулууны нэг болох махбодын онолыг залуу эрдэмтэн Мөнх-Очир Өрнө, Дорнын аль алиных нь ололттой харьцуулан шинэ арга барил, шинэ харцаар шинжин судалж маш сонирхолтой басхүү шинэхэн агуулгаар “Махбодын онол” бүтээл туурвисан байна.

Бүтээлийн үндсэн онцлог нь Монголын гүн ухааны үзэл баримтлалыг олон зуун жилийн баринтгаас нь тайлж Өрнөдийнхтэй харьцуулан орчлонт ертөнц түүний дотор хүн гэдэг эрдэнэт хорвоогийн амьдралтай гүнзгий уялдуулан шинжилсэнд оршино. Өнөөг хүртэл манай эрдэмтэд европ төвтэй үзэл баримтлалын орчинд цаламлагдаад түүнээс гарч чадахгүй байлаа.

Залуу эрдэмтэн Шарнууд овогт Дондогжалын Мөнх-Очир тэр цалмын орооцолдоог тайлахдаа аль алийг нь үгүйсгэж туйлшралгүйгээр Аристотель, Анаксимандр, Гераклитээс эхлээд Өрнөдийн мэргэдийн үзэл баримтлалыг Дарма гүүш, Саган Сэцэн, Лувсанчоймпэл, Пагва, Ролбийдорж, Дэмчигдорж, Банзаров, Дамдинсүрэн зэрэг эсгий туургатны эрдэмт мэргэдийн бүтээлтэй харьцуулж гэрч барин шинжилжээ.

Өрнө Дорнын хэн нэгнийг өрөөсгөл өргөж байсан хандлагыг орхиж аль алинаас нь ургуулан илүү боловсронгуй баримтлал, дүгнэлтэд хүрэхийг зорьсон учир Мөнх-Очир шинэ зам гаргагчийн зэрэгт очин нөгөөтээгүүр Монгол зурхайн ухааныг хүний хувь заяагаар дамжуулан Өрнөдийн ололтоор баяжуулан дүгнэлт хийсэн тул зурхайн ухаанд шинэ баримжаа нээж байгаа хэрэг юм.

Ерөнхийгөөс нарийнд шилжих замаар явахдаа ертөнцийн бодит бие махбодыг түүний салшгүй хэсэг болсон хүнтэй харилцан уялдаанд нь зурхайлан гаргаж бодитоор дамжуулан хийсвэр сэтгэлгээний нууцад нэвтэрч улмаар далд ухамсрын судаснуудыг барьж үзэх дөт зам олсноороо түүний бүтээл шинэлэг бөгөөд үнэтэй юм.

Эрдэмтэн зохиолч доктор Лодоны ТҮДЭВ

Гарчиг:

МАХБОДЫН ГҮН УХААНЫ ӨВӨРМӨЦ БАРИМТЛАЛ (Л. Түдэв)  
АРГА БИЛГИЙН ЁСОН  
МАХБОДЫН ТУХАЙ ҮНДСЭН ОЙЛГОЛТ  
ДӨРВӨН МАХБОДЫН ОНОЛ  
ОРД БА ОДНЫ МАХБОД  
АРВАН БАРИЛДЛАГА  
ЗУРХАЙН ГУРВАЛЖНЫ УЧИР  
ТАВАН МАХБОДЫН ОНОЛ  
МАХБОДЫН ЭХ ХҮҮ, НӨХӨР ДАЙСНЫ ХАРЬЦАА  
МАХБОДЫН ТӨРӨЛЖҮҮЛЭЛТ  

1. ГАЛ МАХБОД БА ГАЛ ТАХИХ ЁСОН  
1. ГАЛ МАХБОДЫН ТУХАЙ  
2. ГАЛ МАХБОДТОЙ ХҮН:  
3. ГАЛ ТАХИХ ЁС:  
Галын бурхан буух өдөр  

2. ШОРОО МАХБОД БА ШОРООНЫ ЭРДЭМ  
1. ШОРОО МАХБОДЫН ТУХАЙ:  
2. ШОРОО МАХБОДТОЙ ХҮН:  
3. ШОРООНЫ ЭРДЭМ:  

3. ТӨМӨР МАХБОД БА ТӨМРИЙН ХҮЧ  
1. ТӨМӨР МАХБОДЫН ТУХАЙ:  
2. ТӨМӨР МАХБОДТОЙ ХҮН:  
3. ТӨМРИЙН ХҮЧ:  

4. УСАН МАХБОД БА УСНЫ ЭРДЭМ  
1. УСАН МАХБОДЫН ТУХАЙ:  
2. УСАН МАХБОДТОЙ ХҮН:  
3. УСЫГ ЭРХЭМЛЭХ ЁС:  

5. МОДОН МАХБОД БА МОДНЫ ШҮТЛЭГ  
1. МОДОН МАХБОДЫН ТУХАЙ:  
2. МОДОН МАХБОДТОЙ ХҮН:  
3. МОДНЫ ШҮТЛЭГ:  

АШИГЛАСАН НОМ ЗОХИОЛ
1. Гар бичмэл ба судар
2. Худам Монгол бичгээр
3. Шинэ үсэг дээрх ном
4. Сонин сэтгүүлийн өгүүлэл
5. Харь хэл дээрх ном судар

2003 оны хэвлэн нийтлэлийн мэдээлэл