Ермакийг Донын хасаг байсан гэж ярив уу? Донын тал нутгаас манай энд ирээд Сибирь лүү зам гаргасан хүн байх нь уу? Манай эндээс ганц ч хүн очиж үзээгүй нутагт Ермак цэргийнхээ хамт усаар явж очоо юу?

Хэрэв тэгсэн бол яггүй юм байна даа! Кама голоор эхэлж гараад ядартлаа сэлүүрдсээр явж Тура галыг хүрч чадвал ч Сибирийн гол мөрнөөр дуртай зүгтээ зугаалж болох сон. Иртыш мөрнөөр явж Хятадын нутаг хүрвэл ч айх юмгүй гэлцдэг юм.

Хэлэхэд ч амар, хэрэг дээрээ туршиж үзсэн хүн өөр юм хэлэх байлгүй! Шар усны үер болтол яваад сөхрөх вий. Босгосон тэмдэг шон байхгүй, голын салаа голдирол боллоо, өөр гол цутгаж нийллээ гэж усан дээр бичээстэй байдаггүй болохоор баруун гар тийшээ эргэх үү, зүүн гар тийш залах уу гэдгийг таах хэрэг гарна. Голын эрэг дээр гарч цууцаль шувуунаас ч асуултай биш, нараар багцаалах ч аргагүй. Гол мөрөн элдвээр гогцоорч мушгиран урсдаг учраас таавраар явах аргагүй.

Усаар аялах амар гэж битгий бод, нөхөр минь. Чухамдаа, зан мэдэхгүй усаар явах чинь өтгөн ширэнгэ ой дотуур тэнэхээс хэцүү билээ. Чиг багцаалах тэмдэг байхгүйгээс гадна өөрийн дураар биш, усны урсгалын эрхэнд явна шүү. Явах замаа урьд нь мэддэггүй хүн өөрийгөө ч, өрөөл бусдыгаа ч зовоохоос эхлээд амиа алдаж ч мэдэх билээ.

Одоо үед энэ шүү. Ермакийн үед бүр ч хэцүү байсан биз. Тэр цагт Сибирьд байтугай манай энэ хавьд нэг ч орос хүн нутаглаж байгаагүй юм...