Зохиолч: И. С. Тургенев
Орчуулагч: С. Лочин
Ангилал: Оросын уран зохиол
Хэвлэлийн газар: Тодорхойгүй
Монгол уншигчид их зохиолчийн «Эцэг хүүхэд», «Рудин», «Анхны дурлал», «Анчны тэмдэглэл», «Ася», «Муму» зэрэг зохиолыг нь эх хэлээрээ уншсан билээ. Эдүгээ бид уншигч Танд өргөж буй «Хаврын цасны ус» хэмээх энэ туужаа зохиогч «эрийн цээнд хүрч, бяр сууж гүйцсэн» үедээ буюу 1871 онд бичиж 1872, онд «Вестник Европы» сэтгүүлд хэвлүүлсэн байна. Энэ туужийн олон үйл явдал зохиогчийн өөрийн нь амьдралтай холбоотой бөгөөд «Энэ роман тэр аяараа үнэн явдал. Энд гарч буй бүхнийг би өөрөө амсан өнгөрүүлсэн юм. Энэ бол миний өөрийн түүх, Вангийн хатан Трубецкаяг зохиолд хатагтай Полозова болгон дүрсэлсэн. Трубецкая тухайн үедээ Парис даяар ихээхэн шуугиан дэгдээж байсан бөгөөд зарим хүмүүс одоо ч түүнийг мартаагүй. Панталеоне түүний дэргэд байдаг байсан... Зохиолд гарч буй итали гэр бүлийг амьдралаас авсан. Зөвхөн нарийн ширийн явдлыг өөрчилсөн. Яагаад гэвэл би сохроор хуулбарлагч гэрэл зураг биш. Тийн жишээлэхэд Трубецкая цыган цусны хольцтой байсныг нь би ядуу гаралтай дээдсийн нийгмийн эмэгтэй болгосон. Панталеонег итали гэр бүлд аваачсан... Энэ зохиолоо би сэтгэл их хангалуунаар бичсэн билээ. Би иймэрхүү байдлаар бичсэн бусад бүх зохиолуудынхаа адилаар энэ зохиолдоо хайртай» гэж Иван Сергеевич ярьж байжээ.
П. В. Анненков энэхүү зохиолын гар бичмэлийг уншсаныхаа дараа «Уншигчид таны энэ зохиолыг шагшин магтаж хүлээн авна гэдгийг урьдаас хэлье. Яруу сайхны ийм их хүч, уран гоё дүрсэлгээ найруулгын гайхамшгийг та хавьд бүтээгээгүй билээ» гэж бичжээ. Үнэхээр ч Анненковын урьдчилан зөгнөж бичсэн нь зөв болжээ. Энэ тууж уншигчдын дотор асар их амжилт олсон тул тууж хэвлэгдсэн «Вестник Европы» сэтгүүлийг дахин хэвлэсэн ажгуу.
Монгол хэлээр гарсан бусад зохиолуудынхаа адилаар энэ тууж ч уншигч таны ойр дотнын анд болно гэдэгт яахин эргэлзэх, гагц орчуулагч би эх хэлний нь яруу сайхан, оносон дүрсэлгээ, үйл явдлын шугамыг нь мөн л баялаг дүрсэлгээний олон аргатай монгол хэлэндээ буулгахдаа эндэж алдсан байх вий! гэж айнам. Гэвч дараа дараагийн нөхөд улам нягтлан сайжруулж өндөр шаардлагат уншигчдынхаа хэрэгцээг бүрэн хангаж чадах нь лавтай.
Орчуулагч С. Лочин