Иван Сергеевич Тургенев
(1818-1883)
1818 оны 10-р сарын 28-нд (11-р сарын 9) Орел хотод төрсөн - 1883 оны 8-р сарын 22-нд (9-р сарын 3) Bougival (Франц) хотод нас барав. Оросын реалист зохиолч, яруу найрагч, публицист, жүжгийн зохиолч, орчуулагч. 19-р зууны хоёрдугаар хагаст түүний хөгжилд хамгийн их хувь нэмэр оруулсан Оросын уран зохиолын сонгодог бүтээлүүдийн нэг юм. Орос хэл, уран зохиолын ангилалд Эзэн хааны Шинжлэх Ухааны Академийн корреспондент гишүүн (1860), Оксфордын Их сургуулийн хүндэт доктор (1879).
Дэлгэрэнгүйг эндээс
ТУРГЕНЕВ И. С.
(1818—1883)
Оросын их зохиолч Иван Сергеевич Тургенев Орёл хотод газрын баян эзний гэр бүлд төрж, бага наснаасаа үзэсгэлэнт сайхан байгаль, гэртээ байсан үлэмж баян номын сангийн ертөнц дунд өсжээ. И. Тургенев амьд сэрүүн ахуйдаа номын сангаа байнга арвижуулан баяжуулж, их шүүмжлэгч В. Г. Белинскийг насан өөд болсон хойно нь хүртэл түүний бүх номыг худалдан авч ариглан нандигнаж явсан тухай түүний намтар судлагчид бичсэн байдаг.
Тэр идэр залуу насандаа Москва, Петербург, Берлиний их сургуулиудад суралцаж боловсрол олж авчээ.
Аугаа их авьяас билгийн нь илэрхийлэл болсон «Анчны тэмдэглэл» хэмээх зохиол нь уншигчдын гар дээр очих өдрийг хүртэл тэр уран бүтээлийн эрэл хайгуулын урт зам туулсан билээ. Анхны шүлгүүд нь өнгөрсөн зууны гучаад оны эцсээр нийтлэгджээ.
Түүний авьяас билиг хожуу илэрсэн гэж утга зохиол судлаачид олонтоо бичсэн байдаг. Үнэхээр ч алдарт «Анчны тэмдэглэл»-ээ гучин насандаа бичиж, анхны романаа гучин долоотойдоо хэвлүүлсэн юм. Түүний бичсэн «Тэжээвэр хүн», «Ахлагчийнд барьсан өглөөний зоог» зэрэг олон жүжиг нь ядуу хоосон боловч шударга хүмүүсийг хайрлах үзлээр дүүрэн байдаг.
И. С. Тургенев XIX зууны 40—50-иад оны үед бичсэн бүтээлүүддээ хамжлагат ёсны бурангуй байдлыг хурцаар шүүмжилж байсан бөгөөд «Илүүдэл хүний өдрийн тэмдэглэл», «Ася» зэрэг туужуудад энэ нь тод илрэлээ олжээ. Тэр 1856—1862 онд «Рудин» хэмээх анхны романаа хэвлүүлснээс хойш «Тайж нарын үүр», «Өмнөхөн» зэрэг романуудаа бичиж, В. Г. Белинскийн дурсгалд зориулсан «Эцэг, хүүхэд» романаа хэвлүүлсэн байна.
И. С. Тургенев хэдийгээр олон жил харь оронд амьдарч байсан боловч төрөлх Орос орноосоо хэзээ ч ангид байсангүй. Тэр Орос орны улс төр, утга зохиолын амьдралыг анхааран ажиглаж, залуу авьяастныг халамжлан дэмжиж байлаа. 1880 онд Эх орондоо сүүлчийн удаагаа ирэхдээ А. С. Пушкиний хөшөөг нээх ёслолд оролцжээ.
Оросын их зохиолч И. С. Тургенев 1883 онд Парисаас холгүй насан өөд болсон бөгөөд түүний шарилыг Петербург хотноо авчран оршуулж, өөрийн нь гэрээсэлсэн ёсоор уран барималч Ж. А. Полонскийн бүтээсэн цээж баримлыг булшин дээр нь байрлуулжээ.
Манай уншигчид түүний «Анчны тэмдэглэл», «Ася», «Хаврын цасны ус», «Эцэг, хүүхэд» зэрэг зохиолыг төрөлх хэлээрээ сонирхон уншсаар байна.
Эх сурвалж : "Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь-3" (1988 он)
