Зохиолч: М. Горький
Орчуулагч: С. Бадраа
Ангилал: Оросын уран зохиол
Хэвлэлийн газар: Улсын хэвлэлийн газар
Самгины нүдний өмнө түүний урьд үзэж, одоо бараг мартсан явдлууд дараагаар харагдах шиг болов. Цагдаа нар Москвагийн оюутнуудыг Манежийн талбайд хөөж, хөдөөний эр эм тариачид талхны «дэлгүүрийн» үүдний цоожийг мулт татаж, хөдөө тосгонд сүмийн хонх өлгөж, цэнхэр саарал хувцастай хааныг Москвагийн олон мянган хүн урай хашхиралдан угтаж, Доод Новогородод мөн адил угтаж, бүх язгуур гарлын олон мянган хүн өвлийн ордны өмнө сөхрөн суугаад «Хаан тэнгэр өршөө!» гэж дуулж байсан байдал харагдаж авай. Гэтэл тэр хаан бол олны үздгээр герман эхнэрээ захирахаас цааш эрх мэдэлгүй, авьяас билиггүй хүн агаад магадгүй эрүүгийн гэмт хэрэгтний удам судар болох Сибирийн ямар нэг тариачин луйварчин хүн бил ээ. Самгины нүдний өмнө бас Москвагийн олон арван мянган хүн улаан туг дарцаг, цэцэг бариад хувьсгалч Николай Бауманы шарилыг дагаад явж байхад тэднийг буудсан явдал бас илхэн харагджээ.
«Тэр сөгдөж байгсад, тэр буудуулж явагсад, тэр буудах тушаал өгч байсан хүмүүсийн төлөөлөгчид одоо энд цуглажээ. Хүмүүс олуулаа байхдаа мөн ялгаагүй хаан шигээ авьяас билиггүй, эрх мэдэлгүй байдаг болой. Хэрэв тэдний толгойд ямар нэг зоригтой эр, урьд бага дарга явсан Наполеон Бонопарте гарч ирэх юм бол хүмүүс сая түүхийг бүтээгч хүчин болно. «Юм үнэхээр тийм байсан, хойшид ч тийм байх. болно» гэж Самгин бодно...