ГҮИ ДЕ МОПАССАН
(1850—1893)
1880-аад онд хэвлэгдсэн «Меданы үдшүүд» хэмээх өгүүллэгийн эмхэтгэлд орсон «Үнхэлцэг» хэмээх зохиол нь уран үгийн гарамгай мастер төрсний гэрч болж Ги де Мопассаны нэрийг алдаршуулжээ. Франц, Пруссын дайны үйл явдалд зориулсан энэ өгүүллэгт хөрөнгөтнүүдийн аймхай, хулчгар жигшүүрт байдал дүрслэгдэхийн зэрэгцээ нийгмийн хамгийн доод давхаргад хамаарагддаг боловч хүн гэдэг эрхэм нэр төрөө омог бардам хадгалж байгаа ядуусын тухай тод зурагласан нь уншигчдын сонирхлыг ихэд татжээ.
Ги де Мопассан «Би утга зохиолд солир адил орж ирсэн, аянгын цохилтоор алга болно» гэж хошигнон бичсэн бөгөөд үнэхээр уран бүтээлийн ид цэцэглэж байсан дөчөөдхөн насандаа хүнд өвчнөөр таалал төгссөн билээ. Тэр уран зохиолд дөнгөж 11 жилийг зориулсан боловч богино хугацаанд 6 роман, 300 гаруй өгүүллэг, аян замын тэмдэглэл, найрууллын 3 ном, шүлгийн хэд хэдэн бүтээл, жүжиг, уран зохиолын шүүмж бичиж амжжээ. Түүний романууд нь XIX зууны үеийн Францын утга зохиолын реализмын хөгжилд чухал үе болж, тод мөр үлдээсэн юм.
20 настай байхад нь Франц Пруссын дайн эхэлж, уг дайнд оролцсон нь ялагдлын гашуун хорсол, ард түмний шаналал, хөрөнгөтнүүдийн жигшүүрт байдлыг голдоо ортол мэдрэхэд хүргэжээ. Дайны дараа тэр хэд хэдэн яаманд түшмэлээр ажиллаж, зорилго чиглэлгүй, уйтгартай ажлын ядаргаатай жилүүдийг өнгөрүүлсэн байна. Харин чөлөөт цагаа уран бүтээлд зориулж, бичиж сурахын тулд уйгагүй тэсвэртэй оролдож байлаа. Түүний утга зохиолын анхны багш нь ер бусын чанга шаардлагатай алдарт зохиолч Г. Флобер байв. Тэр Мопассаны бичсэн зохиолыг хэвлүүлэхийг удтал түдгэлзэж байжээ. Мопассаны романууд XIX зууны Францын шилдэг бүтээлүүдтэй эн зэрэгцдэг бол өгүүллэгүүд нь хэнтэй ч эгнэшгүй юм гэж судлаачид үнэлдэг байна.
Өгүүллэгүүдийнх нь дотроос «Хатагтай Фифи», «Соваж эмгэн», «Милон өвөө», «Олзлогдогсод» болон Франц, Пруссын дайны сэдэвтэй зохиолууд нь онцгой байр эзэлдэг.
Ги де Мопассан өгүүллэгүүддээ хөрөнгөтөн нийгмийн өдөр тутмын амьдралын эмгэнэлт байдал, тэдний шүтээн болгож тахисан мөнгө, хувийн өмч нь хүний сэтгэлзүйд хэрхэн нөлөөлж байгааг тод тусгасан байдаг.
«Амьдрал» романдаа амьдралд бүрэн итгэлтэй орж ирсэн гоо үзэсгэлэнт залуу эмэгтэй Жанна де Во хөрөнгөт аж төрөх ёсны золиос болон мөхөж байгаа гунигт түүхийг дүрсэлдэг бол «Хонгор найз» романдаа ямар ч авьяас чадваргүй Жорж Дюруа улс төрийн адал балмад ажиллагаа зохион байгуулж, мөнгө олохын тулд юу ч хийхээс үл буцах адгийн жигшүүрт этгээд байтал харин сонины эзэн, баян хөрөнгөтөн хэрхэн ивээн тэтгэж, хүссэн зорилгоо биелүүлэхэд нь тусалж байгааг дүрсэлснээр хөрөнгөт орны улс төрийн амьдралын нууц ялзрал, гутамшгийг уудлан илчилсэн юм.
Ги де Мопассаны «Амьдрал», «Хонгор найз», «Монте-Ориол» роман, зарим өгүүллэгүүд нь монгол хэлээр орчуулагджээ.
эх сурвалж: Хүүхэд залуучуудын нэвтэрхий толь-3 (1988)
Дэлгэрэнгүйг Wiki-гээс
